گزارش بن ایر؛
تمدن ۷۰۰۰ ساله زیر چرخ قطار
به گزارش بن ایر ریل قطار سال ها است که درست از میانه گنجینه تاریخی ۷ هزار ساله تپه حصار دامغان می گذرد و در کنار تهدید فرونشست زمین، این اثر با ارزش تاریخی را به ورطه نابودی کشانده است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها - محمد حسین عابدی: حاشیه جنوبی شهر دامغان ناحیه ای وجود دارد که هوایش هم بوی تاریخ می دهد. زیبا و با شکوه است. گویا قابی از تاریخ ایران زمین در گوشه ای دنج زیر آفتاب تابان کویر دراز کشیده و چادر آسمان را روی سینه دارد و سر بر بالین هفت هزار سال تمدن نهاده است اما دریغ که این گنجینه خالی از حضور گردشگران است.
چقدر می خورد که به تپه حصار تخت جمشید استان سمنان گفت اما این کجا و آن کجا… آن یکی نگین انگشتری گردشگری ایران و این یکی رها شده در کنج فراموش خانه ای که مسؤلان برایش درست کرده اند رها… در دست باد و در آغوش تقدیری که آینده اش روشن است… نابودی! آن هم به دست دو عامل یعنی عبور ریل راه آهن و فرونشست زمین به واسطه خشکسالی.
منطقه ای دارای قدمت و زیبایی
اینجا منطقه ای است که در کتاب ها آمده «قدمت تمدن قبل از تاریخ این تپه از هزارهٔ چهارم تا هزارهٔ اول قبل از میلاد می رسد» و برخی دیگر قدمت آنرا بیشتر از هفت هزار سال تخمین می زنند این مجموعه تاریخی اولین بار توسط اریک اشمیت از دانشگاه پنسیلوانیا در سال ۱۳۱۲ مورد کاوش قرار گرفت.
آنطور که میراث فرهنگی می گوید هیئتی از باستان شناسان دانشگاه ایرانی و خارجی در سال ۵۵ کاوش ها را ادامه می دهند و نتیجه می گیرند که اینجا یکی از مراکز مهم تولیدی برای ساخت اشیای سنگی و فلزی در فلات ایران بوده که تابحال هم این رویه ادامه دارد و مردم کوه زر در جنوب دامغان همچنان به تراش سنگ های قیمتی و زیبا می پردازند.
حالا اما با این همه تاریخ و تمدن و زندگی در معرض نابودی قرار گرفته چون که خط ریل راه آهن اصلی شمال شرق ایران اسلامی بین تهران و مشهد یا بهتر بگوییم بین شرق و غرب ایران درست از وسط این مجموعه بی نظیر می گذرد مجموعه ای که به قول برخی کارشناسان هنوز ۵۰ درصدش زیرخاک است و کاوش نشده و احتمال دارد طی سالهای آتی به صورت کلی ویران شود.
ریل ها مانع ثبت جهانی هستند
یک سو طاق های بزرگ دیده می شود سوی دیگر بنایی که مخروبه شده اما تلاش دارد هنوز سرپا بماند. محوطه تاریخی که در واقع سه طبقه دارد و به واسطه کشف سفال خاکستری یا همان نماد استفاده آهن در تمدن ایران باستان اهمیت ویژه ای دارد کشورهای دیگر با داشتن یک دهم از وسعت و قدمتی که تپه حصار دارد، برای آثارشان نام بر می گزینند، تا سال ها بر روی آن پژوهش می کنند و کوشش می کنند که گردشگران را بر آن جاری کنند اما تپه حصار به واسطه عبور ریل راه آهن حتی قابل ثبت جهانی هم نیست موضوعی که علیزاده برمی نماینده مردم دامغان با ارسال نامه ای به رئیس جمهور سابق ایران، آنرا گوشزد کرد اما هیچگاه به این مورد مهم وقعی گذاشته نشد.
علیزاده برمی در نامه خود خطاب به رئیس دولت دوازدهم در سال ۹۹ نوشت: جناب آقای روحانی! خواهشمندم تا دیر نشده است به داد این مجموعه بی نظیر برسید. قطارهایی که از پیکره تپه حصار دامغان می گذرد تا صد سال آینده اثری از این میراث بی نظیر کهن بر جای نخواهد گذاشت گذر خط ریلی و بیشتر از صد قطار در روز از درون این منطقه فوق العاده با ارزش و تاریخی در شهرستان دامغان هیچ دلیل منطقی ندارد و با عبور هر قطار از این منطقه خسارت جبران ناپذیری به بافت تاریخی این منطقه بی نظیر وارد می شود.
مطالبه گری از دولت سیزدهم بعد از بی توجهی دولت دوازدهم
نماینده دامغان در مجلس شورای اسلامی اما مطالبه گری درباره تغییر مسیر راه آهن را فراموش نکرد و در مسافرت استانی نهم هیئت دولت سیزدهم به استان سمنان بار دیگر آنرا به صورت جدی مطرح ساخت تا یکی از مهم ترین مطالبات مردم دیار صد دروازه از دولت مردمی حجت الاسلام رئیسی مطرح شود.
علیزاده برمی همینطور در گفتگو با خبرنگار مهر هم ضمن اشاره به اهمیت تپه حصار، اظهار داشت: یکی از مطالبات اصلی مردم دامغان حفظ این محوطه تاریخی است که سه دوره را در خود جای داده و هفت هزار و ۵۰۰ سال قدمت دارد این محوطه تاریخی متأسفانه بر اثر تردد قطارها امروز تهدید می شود و باید انتقال ریل راه آهن در دستور کار قرار گیرد تا تخریب ها بیشتر نشوند.
وی با اشاره به اینکه تپه حصار دامغان دارای اهمیت بسیاری است و همانطور که قبلاً هم بیان کردیم امروز تهدیدات جدی به علت تردد قطارها در این منطقه وجود دارد، بیان نمود: سابقاً موافقت هایی برای انتقال خط راه آهن انجام شد که احتیاج به تصمیم قطعی دارد تا بتوانیم اقدام عاجلی را درباره تپه حصار صورت دهیم.
ریل برداشته شود
حمید رضا دوست محمدی مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان با اشاره به اینکه تپه حصار می بایست مورد توجه مسؤلان ارشد کشوری باشد، به خبرنگار مهر، اظهار داشت: با عنایت به این که این محوطه تاریخی در زمره پنج تپه مهم مفرغ دنیا به حساب می آید برداشتن ریل از آن از اهمیت بالایی برخوردار می باشد که این مورد مورد پیگیری میراث فرهنگی هم مانند مسؤلان محلی و استانی دامغان و استان سمنان قرار داشته و دارد.
در سفر ماه گذشته هیئت دولت به استان سمنان، عین الهی وزیر بهداشت بعنوان نماینده رئیس جمهور در شهرستان دامغان به مبحث تپه حصار اشاره نمود و با اشاره به اینکه ریل قطار نیاز است تا با مسیریابی جدید، از تپه حصار دامغان دور شود و ریل جابجا شود، اظهار داشت: دغدغه مردم دامغان درباره تپه حصار به گوش دولت رسیده و مورد بررسی قرار می گیرد.
همکاری راه آهن برای حفظ میراث فرهنگی
مدیرکل راه آهن شمال شرق (۱) اما در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان این که ادارات کل راه آهن صرفا بهره بردار از خطوط ریلی هستند مانند جاده ها که درباره چگونگی اجرا، کشیده شدن مسیرها به مناطق مختلف و… در حوزه ملی پیرامون آنها بحث می شود در نتیجه جابجایی ریل و مسائل آن در سطح وزارت خانه می بایست پیگیری شود و ارتباطی به اداره کل ندارد.
فرشاد زادخور با اشاره به اینکه ریل اول منطقه تپه حصار در دهه ۲۰ خورشیدی راه اندازی شده است، تصریح کرد: پس از مطالبه مردم دامغان درباره این منطقه، استاندار سمنان نامه ای را به وزیر راه و شهرسازی درباره این مورد ارسال کرده و پیگیری های آن از سطح ملی در دست اجرا است و اساسا اگر تصمیمی درباره این مورد گرفته شود، اطلاع رسانی خواهیم کرد.
وی درباره درخواست کاهش سرعت قطارها از جانب نماینده دامغان برای کاهش صدمه به منطقه تپه حصار نیز، اضافه کرد: مبحث کاهش سرعت قطارها در این منطقه هم اجبار نیست اما پیشنهاد شده و در دست بررسی می باشد و در نتیجه همه همکاری لازم را برای حفظ میراث استان صورت خواهیم داد.
اهمیت تپه حصار
دکتر اسماعیل یغمایی استاد برجسته دیرینه شناسی و کسی که موی خویش را در این راه سپید کرده، درباره جمع آوری مستندات خود درباره تپه حصار به یک مبحث عجیب در مستند ایران در پس هزاره ها که از شبکه مستند سیما هم پخش گردید می پردازد: پاییز ۷۴ برای کاوش در بخشی که قرار بود ریل دوم راه آهن از آن بگذرد عازم دامغان شدم هر چند ریل اول هم خود کار اشتباهی بود اما به هر حال ریل را می کشیدند فرقی نداشت چونکه در آن مصمم بودند در نتیجه چهار ماه زمان داشتیم تا ۲۵۰ متر را حفاری نماییم و دست کم برخی اشیا را نجات بدهیم اما هر روز از شمال و جنوب در تنگنای ریل ها قرار می گرفتیم.
کارشناس میراث فرهنگی استان سمنان هم در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه آثار مخرب تردد قطارها بر محوطه تاریخی تپه حصار آشکار است چونکه لرزه هایی را بوجود می آورد که همگی می توانند برای بافت تاریخی هزاران ساله آنرا گرفتار چالش کند، می گوید: یکی از خواسته های دامغان تغییر مسیر راه آهن از محوطه تاریخی تپه حصار است.
محمد مهدی شفیع زاده با اشاره به اینکه برای انجام این کار نیاز است ایستگاه دامغان حداقل ۳۰۰ متر به پایین دست انتقال یابد و پل های روگذر روستای برم و شمس آباد برچیده شود، اظهار داشت: باید پل سیلاب رودخانه برم جابجا شود که باقیمت امروز بالغ بر حداقل یک هزار میلیارد تومان هزینه در بردارد و میتوان با کمتر از ۱۰ درصد هزینه نسبت به دیوارکشی حریم تپه حصار و همینطور از تکنیک های میرایی لرزش عبور قطار به حفظ و حراست از میراث بزرگ تاریخی به قدمت هفت هزار ساله اقدام و بقیه بودجه را صرف ساخت هتل پنج ستاره گردشگری و دیگر اماکن تاریخی کرد.
نباید با داشته هایمان این گونه رفتار کنیم
یک کارشناس حوزه میراث فرهنگی هم در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه کاروان سراها، قلعه ها، قدیمی ترین مسجد ایران، تپه های قدیمی، برج و باروهای تاریخی، و جاذبه های طبیعی دامغان همگی پرارزش هستند و باید حفظ شوند، اظهار داشت: در این بین تپه حصار دارای اهمیتی بسزا است چون که در کنار تمدن، یک سایت تحقیقاتی بزرگ و عظیم هم درباره ایران باستان و عصر پارینه سنگی و کشف فلزات است.
مرتضی حسنیان با اشاره به اینکه در تپه حصار شاهد قدیمی ترین جراحی و پیشگیری از سرطان فک دنیا بودهایم، بیان نمود: در منابعی آمده که جراحی فک یک زن در تپه حصار به کشف رسیده که نشان از عظمت پزشکی در ایران باستان داشته است. برخی کشورها تاریخ نداشته خویش را چنان بزرگ می پندارند که ناچار رو به اسطوره سازی می آوردند اما در همین دامغان مجموعه تاریخی تپه حصار هزاران سال قدمت و تاریخ را در خود جای داده اما به سادگی به دست خودمان درحال تخریب است. تپه حصار حفظ شود
راه آهن شمال شرق (۱) اعلام نمود که روزانه ۹۰ رام قطار از مسیر ریلی استان سمنان عبور می کند از طرفی هر لوکوموتیو توان کشیدن هشت تا ۱۱ هزار تن بار را دارد لیکن روزانه نزدیک به یک میلیون تن بار از تپه حصار عبور می کند آیا این میزان بار برای تخریب محوطه ای که هفت هزار سال قدمت را با خود به دنبال دارد و امروز از سستی روزگار رنج می برد کافی نیست؟
اقدام برای تپه حصار و نجات آن در دامغان جدی است همانطور که مهدی بندر آبادی فرماندار دامغان در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن اشاره به اهمیت تپه حصار، می گوید: این محوطه ادوار مختلف تاریخی را در دورانی بیشتر از هفت هزار سال در درون خود داشته و یک گنجینه پرارزش از پیشینیان است بنابراین عبور ریل راه آهن از وسط سایت تاریخی تپه حصار متأسفانه صدمه های زیادی به آن وارد کرده که ما درخواست مردم دامغان یعنی جابجایی ریل را اعلام و پیگیری کرده ایم.
فقط ریل نیست
یک کارشناس زمین شناسی هم در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه اشتباه است اگر فکر نماییم که تنها خطری که تپه حصار را تهدید می کند ریل راه آهن است، می گوید: فرو نشست زمین و ایجاد شکاف هایی که در ورامین و کاشان و در همین جوار اتوبان قم گرمسار و برخی نقاط دیگر کشور دیده می شود، متأسفانه گریبان بیابان های جنوب استان سمنان بخصوص شاهرود و دامغان را هم خواهد گرفت.
محمد حسن اسماعیلی با اشاره به اینکه آب زیر دشت های استان سمنان همگی در این دو دهه استحصال شده و امروز زمین مانند اسفنج خشکی بر بستر نمک نشسته است و در نتیجه با یک تکانه می توانیم شاهد ایجاد فرو چاله های عظیم باشیم چونکه زمین سست است، بیان داشت: امروز زمین اصطلاحاً پوک شده و مانند چوبی که از درون خالی می شود با یک فشار دست خواهد شکست بنابراین معتقد هستیم که هجوم شورابه های کویری از کویر رضا قلی در جنوب از یک سو و سست شدن زمین از طرفی فاجعه بزرگ تری از ریل راه آهن را به وجود خواهد آورد.
وی با اشاره به اینکه فرو چاله مشکل بزرگ تری حتی از ریل است، اضافه کرد: این مشکل دامن ریل راه آهن را هم خواهد گرفت و امیدواریم فقط ریل زمانی که قطار مسافربری بر روی آن است گرفتار حادثه نشود چون که برو حوادثی ماندن شکاف خوردن زمین و فرونشستن اساسا در سالهای آتی رخ خواهد داد فقط زمان آن مشخص نیست.
خطرات جدی که تپه حصار را مورد تهدید قرار می دهد که همچون آنها میتوان به فرونشست زمین بر اثر خشکسالی و همینطور عبور ریل قطار از وسط این سایت تاریخی اشاره نمود تهدیداتی که سبب نابودی این مکان زیبا و قدیمی در آینده نزدیک خواهند شد. سوال اساسی که مردم در ذهن دارند اما این است که کجا با میراث هفت هزار و ۵۰۰ ساله اش چنین رفتار می کند؟
منبع: bonair.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب