بن ایر گزارش می دهد؛
رشتی دوزی سوغاتی به یادگار از شهر باران های نقره ای
بن ایر: از گیلان رشتی دوزی هنری به قدمت 500 سال پیش از میلاد حاصل دست هنرمندان شهر باران های نقره ای در استان گیلان است و دیدن و خریدن آن در مسافرت نوروزی به رشت زیبا خالی از لطف نیست.
رشت؛ شهر باران های نقره ای، یکی از مقاصد گردشگران در سفرهای نوروزی است و زیبایی های طبیعی در کنار بیش از ۱۷۰ نوع غذا که موجب شد یونسکو نام شهر خلاق غذا را برای رشت به کار ببرد آنقدر جاذبه دارد که نه فقط تعطیلات نوروز ۱۴۰۲ بلکه باید چند نوروز دیگر را به سفر به آن اختصاص داد.
یکی از جذابیت های سفر به رشت که دیدن و خرید کردن آن به عنوان یادگار و سوغاتی خالی از لطف نیست هنر قلاب دوزی هنرمندان این خطه است که با عنوان رشتی دوزی نامیده می شود.
رشتی دوزی با ابریشم صورت می گیرد و قدمت هنر رشتی دوزی طبق گفته پژوهشگران مربوط به زمان پیدایش فرش پازیریک یعنی حدود ۳۵۰ تا ۵۵۰ سال پیش از میلاد باز می گردد برای اینکه همراه با فرش پازیریک قطعه پارچه ای رشتی دوزی پیدا شده که روی آن دو دایره کار شده که یکی سر گراز و دیگری خروس الوان زیبا دوخته شده بود، است. در ایران گراز مربوط به منطقه گیلان می باشد و خروس های گیلان نسبت به خروس های دیگر مناطق رنگارنگ تر و زیباترند، بدین جهت تشخیص داده شده که این هنر مربوط به منطقه گیلان بوده است.
نمونه های قدیمی رشتی دوزی را در موزه های ایران و چندین کشور خارجی همچون آلمان، انگلستان و کانادا می توان دید ولی پیش از موزه ها در کلیساها از رشتی دوزی استفاده می شده و ظرف مقدس کلیسا که در آن آب متبرک می ریزند به علت قداست و ارزش این ظرف از رشتی دوزی برای پیچیدن دور آن استفاده می شد.
در قدیم برای نشان دادن مقام افراد از لباس هایی که روی آن رشتی دوزی شده بود استفاده می کردند. بنابراین این هنر بیشتر مربوط به افراد خاص و اشراف زادگان بوده و کمتر دست مردم عادی دیده می شده است. به همین خاطر مردم عادی گیلان کمتر با این هنر باارزش آشنا هستند ولی طی سالهای اخیر با همت هنرمندان این عرصه و پیگیری مسئولان رشتی دوزی جانی باردیگر گرفته است.
آمنه صدیقی، مدرس دوخت های سنتی و صنایع دستی در استان گیلان و مدیر اولین خانه کارآفرینی، مهارت و صنایع دستی شهر رشت در گفت و گو با ایسنا اظهار نمود: رشتی دوزی یک نوع قلاب دوزی و از دوخت های سنتی ایرانی است که در سه استان رشت، اصفهان و مشهد صورت می گیرد.
وی درباب تفاوت قلاب دوزی رشت با دو استان اصفهان و مشهد، اضافه کرد: در زبان عامیانه به قلاب دوزی رشت «رشتی دوزی» گفته می شود که با قلاب در پارچه بافته می شود و یکی از تفاوت هایی که قلاب دوزی رشت با قلاب دوزی شهرهای دیگر دارد در نوع و مهارتهای دوخت همین طور الوان بودن این دوخت است.
صدیقی اظهار داشت: در رشتی دوزی از رنگ هایی استفاده می نماییم که برگرفته از طبیعت گیلان است و یک هارمونی زیبا در کارها وجود دارد و از رنگ های گرم و سرد در کنار هم استفاده می نماییم و هر کدام از رنگ ها پشت دوزی مکمل دارد ولی در قلاب دوزی شهرهای دیگر تک رنگ دوخته و با انواع سوزن دوزی ها تلفیق می شود.
این هنرمند خاطرنشان کرد: پارچه ای که برای رشتی دوزی استفاده می شود پارچه ماهوت است و بتازگی روی پارچه کشمیر، همین طور فوتر نیز دوخت صورت می گیرد و هر کدام از دوخت ها در حقیقت یک تکنیک خاص دارد و عنوان خاصی را در بر می گیرد.
این مدرس صنایع دستی گیلان ضمن اشاره به قدمت این دوخت در استان، تصریح کرد: طبق اعلام منابع و کتب قدیمی قدمت رشتی دوزی تا ۵۵۰ سال پیش از میلاد باز می گردد ولی اوج آن در دوره قاجار است که نمونه های زیادی از پرده های دوره قاجار حتی خیمه های شکاری که پادشاهان می رفتند از قلاب دوزی رشت بوده است.
وی ادامه داد: امروزه نمونه های بسیار زیبایی از آنچه به عنوان پرده در دربار قاجار و لباس ها از رشتی دوزی بوده در موزه ملی تهران و بعضی موزه های خارج از کشور جهت بازدید عموم وجود دارد.
صدیقی درباب نقش هایی که برای رشتی دوزی استفاده می شود، تصریح کرد: همه نقش ها سنتی است و همچون آنها می توان ترنج، لچک ترنج، شمسه، هشتپر، بازوبند و طرح های قدیمی گل و مرغ داریم و بتازگی کاری که انجام دادیم توانستیم ترکیبی از این دوخت ها یعنی المانی از سبک قدیم را بر روی لباس ها و مانتوهای سنتی طراحی نماییم تا این هنر و فرهنگ در زندگی روزمره نیز حضور داشته باشد.
این مدرس دوخت های سنتی و صنایع دستی گیلان افزود: رشتی دوزی قبلا بصورت تابلو، رومیزی، عسلی و روتختی استفاده می شد و بیشتر کاربرد تزیینی داشت و ما سعی کردیم این هنر را وارد عرصه مصرف و زندگی روزمره نماییم و حتی بصورت کفش و صندل این هنر را طراحی کردیم و تولید می نماییم.
وی اظهار داشت: امروزه این هنر می تواند منبع درآمد برای بانوان باشد در صورتیکه این حرفه در قدیم خصوصاً در دوران قاجار به دلیل سختی کار، شغلی مردانه بوده است.
مدیر اولین خانه کارآفرینی، مهارت و صنایع دستی شهر رشت خاطرنشان کرد: راسته زرگران رشت راسته گلدوز باش ها بوده و آن زمان به تمام مردهایی که گلدوز باش می گفتند در این راسته و در غرفه هایی که برای این کار وجود داشت، رشتی دوزی می کردند.
وی با اشاره به اینکه رشتی دوزی با نخ ابریشم طبیعی گیلان صورت می گیرد و بتازگی نخ های مورد نیاز هنرمندان این رشته از رشت و صومعه سرا تامین می شود، اضافه کرد: نحوه رشتی دوزی به این شکل است که هنرمند روی کتل می نشیند و به کمک جریده(چوب شیار دار یک متری) به عنوان کارگاه و فشار پا پارچه را در داخل آن محکم نگه داشته و با قلاب مخصوص مشغول دوخت می شود.
به گزارش بن ایر به نقل از ایسنا، اکنون بیش از ۲۷ هزار هنرمند صنایع دستی در ۴۲ رشته مختلف تولید محصولات هنرهای سنتی گیلان مشغول به فعالیت هستند و هفت شهر و روستای استان نیز با برندهای ملی و جهانی به عنوان شهر و روستاهای صنایع دستی معرفی شده اند و اینک رشت با هفت رشته بسیار فعال شامل خراطی، رشتی دوزی، معرق، منبت، البسه محلی، چرم و سفال و سرامیک نامزد دریافت عنوان شهر جهانی صنایع دستی است و طبق اعلام ولی جهانی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان پرونده معرفی رشت به عنوان شهر جهانی صنایع دستی از سال ۹۸ در دست پیگیری بوده و به شورای جهانی صنایع دستی ارسال شده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب