، برای چنار چهارباغ،
میراث زیر جلدی چهارباغ
بن ایر: به همت ظل السلطان و ظل السلطان های زمانه، میراث چندانی روی جلد چهارباغ باقی نمانده اما زیر جلد این خیابان هنوز میراثی باقی است.
به گزارش بن ایر به نقل از ایسنا، شواهد تاریخی، تصاویر قدیمی، سفرنامه ها و نقاشی های به جا مانده از چهارباغ عباسی كه به هر عنوان مبادرت به مكان نگاری این خیابان هویتمند و ویژه كرده اند، نشان داده است در لایه های زیرین این خیابان باید آثاری وجود داشته باشد.
قصه از آنجا آغاز شد كه برای خاك برداری های میدان انقلاب كه به منظور عملیات عمرانی مترو اصفهان انجام می گرفت، با فشار میراث دوستان و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، قبل از خاكبرداری، گروهی از باستان شناسان و مرمت گران، لایه های زیرین را بخش از چهارباغ را كاوش كردند.
در جستجوهای به عمل آمده آثاری از دوره های تاریخی مختلف به خصوص نشانه هایی از شكوه صفوی به دست آمد كه تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی و با اطلاع یا حضور بعضی از اعضای شورای عالی این سازمان، به قول شاهدان در جعبه های چوبی به محل دیگری منتقل شده تا پس از اتمام عملیات عمرانی در محل خود احیا شوند.
ناصر طاهری- معاون میراث فرهنگی اداره كل میراث فرهنگی، صنایه دستی و گردشگری استان اصفهان در پاسخ به پیگیری های خبرنگار ایسنا در ارتباط با محل این جعبه های چوبی گفته كه این جعبه ها كه شامل بازمانده های پیاده روها و آبراهه های چهارباغ است در انبار این سازمان نگهداری می گردد.
در سوی دیگر چهارباغ عباسی و درست در مقابل ساختمان شهرداری مركزی و ارگ جهان نما، پایه های كاخ جهان نما در زیر كفسازی معاصر كشف شد. جالب اینكه علیرضا جعفری زند- باستان شناس، زمانی كه مدیریت شهری تصمیم گرفت ایستگاه مترو خط دروازه دولت را تولید كند، اخطار داده بود كه با عنایت به موقعیت جغرافیایی كاخ جهان نما در گذشته، احتمال كشف بقایای این بنای تاریخی پرارزش وجود دارد.
علی شجاعی- سرپرست هیئت كاوش در محدوده دروازه دولت در همان روزها گفت تصاویر قدیمی نشان می داد در این حوالی كاخی وجود دارد كه محل دقیق آن كشف شده است. همینطور بقایایی از كشف پیاده رو چهارباغ عباسی در دوران صفوی كشف شده است.
كمی بعد سعید شهباز - سرپرست هیأت گمانه زنی، شناسایی و احیای كف فرش چهار باغ عباسی از كشف بقایای سنگ فرش صفوی و بخش هایی از قلوه چینی پهلوی اطلاع داد و گفت این آثار اسناد تاریخی هستند كه نشان داده است تاریخ این خیابان به چه شكل و شمایل بوده است.
در مهرماه سال قبل هم در شبكه های مجازی تصاویری منتشر گردید كه نشان می داد سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری اصفهان سازه ای خشتی را در كف چهارباغ عباسی كشف كرده است اما این خبر زمانی به صورت اتفاقی و ناخواسته منتشر گردید كه مدیران شهر آن را با سیمان پوشانده بودند تا كفسازی این خیابان متوقف نشود.
سازه كشف شده آبراهه ای بود كه احیانا مادی را به مدرسه امام صادق می رساند. اما فریدون الهیاری گفته بود «با به دست آمدن این سازه، بلافاصله همكاران ما دستور مرمت سازه را می دهند، پس از آن با ریختن خاك روی سازه، دستور ادامه كف فرش كردن چهارباغ را می دهند و سپس در طرحی كه عرضه می دهند، كف فرش چهارباغ با رنگی متفاوتی می تواند اجرائی و عملیاتی شود» كه این كف فرش متفاوت هیچگاه اجرا نشد.
چندی پیش هم شائبه ای در ارتباط با كشف یكی از هفت حوض عباسی متعلق به دوران صفوی عنوان شد. دیرینه شناس گفته بود آنچه به دست آمده است مخدوش است. این در شرایطی است كه سفرنامه هایی كه از چهارباغ عباسی نوشته شده درباره مكان، شكل و حتی اندازه این حوض ها هم اطلاعاتی دقیقی به دست می دهد.
برخی معتقد هستند حوضی به طول و عرض 30 متر و عمق 3 تا 4 متر در چهارباغ وجود داشته كه ذخیره آبیاری درختان چهارباغ بوده است. آنچه تا امروز اتفاق افتاده نشان داده است زیر جلد چهارباغ عباسی هنوز آثار و بقایای تاریخ وجود دارد و می توان با دستیابی به آن ها هویت كف سازی این خیابان را درك كرد.
احمد منظر، مدیركل سابق میراث فرهنگی اصفهان در بازدیدی كه به تازگی به همراه نصیر ملت- عضو شورای اسلامی شهر اصفهان از چهارباغ عباسی داشت گفته بود بخش مهم و اعظم تاریخ چهارباغ عباسی در زیر محور میانی این خیابان قرار دارد كه هنوز سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری به آن ورود نكرده است.
منتظر اعتقاد دارد آغاز فعالیت در محور میانی چهارباغ عباسی بدون حضور باستان شناسان و ناظران سازمان میراث فرهنگی غیر قانونی می باشد و در این بخش از چهارباغ عباسی دیگر نمی توان با ماشین های عمرانی مبادرت به تخریب و لایه برداری كرد.
تصاویری كه از چهارباغ عباسی وجود دارد نشان داده است اطلاعات بسیار بیشتری زیر این خیابان نهفته مانده است. توجه به بعضی از این تصاویر می تواند جزئیات جالبی را در ارتباط با چهارباغ، حوض ها و آبراهه های آن و البته موقعیت قرارگیری پله ها و شكست ها به دست دهد.
چالش پیش رو در احیا این میراث زیرجلدی این است كه آنها نسبت به كد ارتفاعی فعلی گاهی تا 60 سانتی متر پایین تر قرار دارند. برخی پیشكسوتان و میراثی ها معتقد هستند این آثار باید در همان كد ارتفاعی احیا شوند اما این مساله با عنایت به اینكه زندگی و كاربری های بدنه در كدارتفاعی بالاتری قرار دارند مشكلاتی را تولید خواهد نمود.
شهرسازها اما اعتقاد دارند بقایای كشف شده در چهارباغ باید خارج شده، احیا شوند و سپس درست سر جایشان، اما همسطح با كد ارتفاعی امروز، جانمایی شوند. این اقدام باعث می گردد شكست های مختلف در چهارباغ وجود نداشته و این محور برای گروه های توانخواه هم قابل استفاده باشد.
آنچه بر می آید اینكه میراث به جا مانده در زیر لایه های چهارباغ می تواند فرصتی برای احیا هویت این خیابان باشد اما اگر باز هم درگیر تندروی های اهالی میراث یا از جانب دیگر بی توجهی مدیران شهری شود، به تهدیدی بدل خواهد شد كه مناقشات توسعه چهارباغ را ادامه می دهد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب