ظلمی كه به تاریخ شهر شیخ بهایی می كنند؛
زنده ماندن كبوترخانه 400 ساله در مقابل پولی گزاف!
بن ایر: می گویند مالك اجازه ورود به «برج كبوترخانه صفا» را نمی دهد، مالكی كه گویا چند سال قبل حدود شش متر زیرزمین را حفاری كرده تا.... حالا اما بنظر می رسد مشكل فقط مالك نیست، بلكه متولی حفاظت از این اثر تاریخی هم یكی از مقصرانی است كه هشدارهای بی وقفه فعالان میراثی شهرستان نجف آباد را جدی نمی گیرد!
به گزارش بن ایر به نقل از ایسنا، بلوار شریعتی، كوچه صفا و رو به روی مسجد قدیمی صفا، یعنی حدودا در میانه های شهر نجف آباد در استان اصفهان، درست فضایی به وسعت حدود ۱۰۰ متر از زمینِ خانه ای كه شاید حدود ۴۰۰ سال قبل كه یكی از خان های شهر آنرا ساخته و روی خانه هم دو برج خشتی بالا برده، هنوز سرپایند. برج هایی كه روی قسمتی از خانه ساخته شده اند و چون هیچ مصرف عمومی نداشته اند و از ابتدا در اختیار مالكان خصوصی بوده اند. شاید تعداد كمی از مردم نجف آباد فضای داخلی آنرا دیده باشند، به جز كودكان خوشبختی كه روزگاری به واسطه ی دوستی با كودكان مالكان خانه، پای شان به این اثر تاریخی باز شده باشد.
هر چند برخی پژوهشگران تاریخ دقیقی را برای زمان ساخت برج های دوقلوی صفا نسبت نمی دهند، اما برمبنای اسناد باقی مانده وقتی "غلامعلی رادی" مشهور به "آق غلامعلی" در دوره قاجار باغی را در اطراف نجف آباد خریداری نموده، این برج ها در آن قرار داشته است، بدین سبب می توان پیشینه ساخت این برج ها را دست كم به دوره صفویه یا زندیه برگرداند.
اما امروز نه تنها واسطه ی بی توجهی مالكان برج و متولیان میراثی این برج تاریخی در معرض تخریب شدید قرار دارد، بلكه ساخت وسازهای انجام شده در عرصه ی این اثر تاریخی كه ۲۵ اسفند۱۳۷۹ به شماره ۳۴۸۲ در لیست آثار ملی به ثبت رسیده، نه تنها دیدِ این اثر تاریخی را كاملا مخدوش كرده، بلكه دیگر هیچ توانی برای سرپا ماندن آن باقی نگذاشته است.
حفاری پای پی های برج صفا برای به دست آوردن گنج خیالی
حسین نجفی پور - مدیرعامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی نجف آباد اصفهان - در گفت و گو با ایسنا می گوید: نه تنها از زمان ثبتِ این اثر تاریخی وارزشمند در لیست میراث ملی، تا كنون هیچ مرمتی روی آن انجام نشده است، بلكه در بارندگی های گذشته نیز بخش هایی از آن تخریب شده و در صورتیكه زمستان امسال بارندگی ها مانند گذشته باشد، احتمال ریزش بخش بیشتری از این بنا وجود دارد.
او با اشاره دو مالك داشتنِ «برج های صفا» در نجف آباد و بی توجهی هایی كه نسبت به این اثر تاریخی در این شهر می شود، ادامه می دهد: در طول سال های گذشته قسمتی از خانه های تاریخی و دیگر آثار تاریخی شهرستان مانند "پنگ خانه"، بخش زیادی از بافت تاریخی شهر یا طبقه دوم "حسینیه ارشاد" تخریب شده اند و الان با لطمه هایی كه به این اثر تاریخی وارد شده، احتمال تخریب برج های صفا نیز افزوده می شود، به خصوص كه درصد بیشتری از یكی از برج ها تخریب شده و در نمای ظاهری آن هم مشخص است.
وی با بیان این كه در سال های گذشته این دو مالك در فضای مسكونی خانه زندگی می كردند، اما چند سالی است كه هیچ كس در این فضا مستقر نیست، می افزاید: چند سال قبل، آنها درخواست خروج از ثبت این اثر تاریخی را به دیوان عدالت اداری بردند، اما خوشبختانه رأی به نفع آنها نبود. از طرف دیگر مالكان می گویند فروشنده ی این ملك هستند، اما آن قدر قیمت را بالا می گویند كه كسی امكان خرید آنرا ندارد.
او با اشاره به وضعیت نامناسب این بنای تاریخی كه دست كم تا سال قبل پی ساختمان و طاقچه های آن وضعیت مناسبی نداشته اند، اضافه می كند: ستون های چوبیِ صفوی بنا چند سال قبل ریزش كرده و تزئینات مشبك آن نیز تخریب شدند، حتی مدتی حفاری هایی به منظور پیدا كردن گنج در این بنای تاریخی انجام شد كه آن نیز لطمه هایی به بدنه بنا و پی آن وارد كرده بود.
او قدمت این بنای تاریخی را دست كم متعلق به دوره صفویه می داند و ادامه می دهد: بارها به شهرداری درخواست داده ایم تا با برگزاری چند جلسه، مشكلات مالكان مطرح و در صورت امكان برطرف شود، اما حتی هنوز این كار نیز انجام نشده اند.
او با ابراز امیدواری برای ایجاد توافق بین مالكان و بخش خصوصی برای خریداری و سروسامان گرفتن برج های صفا، تاكید می كند: معتقدم به ثمر نشستن این كار، موجب می شود تا یكی از مهمترین آثار تاریخی شهر زنده شده و به شهر نجف آباد برگردد.
كبوترخانه ها و كاربری كه این عنصر حیاتی در روزگار قاجار داشته
به واسطه ی قدمتی كه برای ساخت كبوترخانه در اصفهان، قائل اند، می توان «برج كبوترخانه صفا» را از اولین كبوترخانه های ساخته شده در این استان و به خصوص شهرستان نجف آباد دانست.
بنایی تاریخی كه به واسطه ی كاربردش در ایران به صورت گرد ساخته می شد، اما معماری برج های "آق غلامعلی" به سبب چهارگوش بودن اش، را به معماری یونانی یا كلیساهای ارمنستان نسبت می دهند.
كبوترخانه یا «كبوترخان» حدود ۴۰۰ سال پیش و در اوایل دوره ی صفوی در اصفهان و یزد رواج پیدا كرد و علاوه بر محلی برای نگهداری از پرندگان، برای مصارف كشاورزی و حتی صنعت دباغی در چرم سازی و ساخت باروت نیز از فضولات جمع شده در آن استفاده می شد. شاه عباس صفوی نیز خراج نسبتا سنگینی بر این بناهای با ارزش آن دوره بسته بود.
دست كم از اواسط دوره ی قاجار، به واسطه ی روی كار آمدن شغل ها و منابع درآمدی جدید، به كبوترخانه ها بی توجهی شد. كبوترخانه هایی كه در گذشته حتی مالیات پرداخت می كردند، دیگر نگاه ترحم آمیزی را هم جلب نكردند.
می گویند نقطه ی اوج ظهور كبوترخانه ها به دوره ی صفوی برمی گردد، این ادعا را سیاحانی كه از ایران دیدن كردند، در سفرنامه های شان مكتوب كرده اند. شاردن - جهانگرد فرانسوی - كه در دوره ی صفوی به ایران آمد، در سفرنامه ی خود در این زمینه نوشت: «ایران كشوری است كه بهترین كبوترخانه ها در آنجا ایجاد می شود. این كبوترخانه ها شش برابر بزرگ تر از بزرگ ترین پرورشگاه های كبوتر ما هستند.»
حتی مركز اصلی كبوترخانه ها در ایران و حتی در جهان را اصفهان می نامند، شهری كه شاهد بیشترین و متنوع ترین بناها در این زمینه و در عین حال، زیباترین و بزرگ ترین كبوترخانه ها از نظر فرم است. از طرف دیگر بر طبق معماری شاهكاری كه از كبوترخانه های باقی مانده، زیباترین و بزرگ ترین این آثار، معماری دوره ی صفوی را نشان داده است. هرچند احتمال وجود چنین بناهایی پیش از این دوره نیز وجود دارد، اما معماری این بناهای تاریخی در دوره ی صفوی به اوج خود رسید. وجود این بناها در این دوره ی تاریخی آن قدر اهمیت داشت كه مالیات سنگینی برای آنها وضع شد و كسانی كه صاحب یك كبوترخانه بودند، باید مالیات سنگینی می پرداختند.
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی نماید.
فایل آنرا از اینجا دانلود كنید: video/mp4
منبع: بن ایر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب