یادداشت مهمان
راهپیمایی اربعین، ابر رویداد گردشگری مذهبی جهان
به گزارش بن ایر علیرضا محمدعلی زاده فعال گردشگری و زیارت در یادداشتی كه آنرا در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است به ارزیابی راهپیمایی اربعین پرداخته است.
به گزارش بن ایر به نقل از مهر، در این یادداشت آمده است: واژه اربعین در متون دینی و مجموعه های حدیثی از ارزش والایی برخوردار می باشد. آثار حفظ چهل حدیث، اخلاص عمل در چهل روز و دعای عهد در چهل صبح، كمال عقل در چهل سالگی، دعا برای چهل مومن، شهادت چهل مومن برای میت و... همچون مواردی است كه ارزش و جایگاه اربعین را مشخص می سازد. در بعضی از آیات قرآن به واژه اربعین اشاره شده است مثل فرازی از قصه حضرت موسی(ع) كه می فرماید: ما با موسی سی شب وعده گذاشتیم سپس آنرا با ده شب دیگر تكمیل نمودیم بدین سان میعادگاه پروردگارش (با او) چهل شب به اتمام رسید... در سال ۶۱ هجری قمری، جابربن عبدالله انصاری از صحابه پیامبر(ص) و شیعیان امیرالمومنین (ع) اولین كسی بوده كه راهپیمایی اربعین را انجام داده است. مقام معظم رهبری هم چنین بیان كردند: " شروع جاذبه مغناطیسی حسینی در روز اربعین است، جابر بن عبدالله را از مدینه بلند می كند و به كربلا می كشاند، این همان مغناطیسی است كه امروز هم با گذشت قرن های متمادی در دل من و شما هست."در زمان تسلط بعثی ها بر كشور عراق، زائرانی كه از نجف عازم كربلا بودند را در راه راهپیمایی از آسمان و زمین به گلوله بستند، این حادثه به صورت پی در پی در سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ هجری قمری تكرار شد. پس از سقوط رژیم بعثی، اولین بار شیعیان در سال ۲۰۰۳ میلادی به سمت كربلا راهپیمایی كردند. نشریه معروف آمریكایی هافینگتون پست درباره راهپیمایی اربعین اینگونه می نویسد: "اگر می خواهی اسلام حقیقی را بشناسی به زیارت اربعین برو چونكه مراسم ارزش ها و الگوهاست.... اربعین بزرگترین گردهمایی جهان است... هزاران چادر كه آشپزخانه موقت هستند توسط روستاییان منطقه در كنار مسیر زائرین برگزار شده است. گردانندگان موكب ها، جلوی زوار را می گیرند با آنها راه می روند و از آنها خواهش می كنند كه دعوت آنها را بپذیرند.... بزرگترین گردهمایی سالانه، طولانی ترین میز غذاخوری مستمر، بالاترین میز غذای مجانی به مردم، بیشترین و بالاترین میزان افراد داوطلب برای خدمت در یك واقعه منحصر به فرد كه تمام آنها تحت خط قریب الوقوع بمب گذاری ها انتحاری اتفاق می افتد.... هر چه شرایط امنیتی بدتر می شود افراد بیشتری انگیزه پیدا می كنند كه تروریست ها را به چالش بكشند و به آنها ثابت كنند كه نمیتوانند سد راه زوار شوند." بنابراین، این مراسم سوگواری تنها یك مراسم مذهبی نیست بلكه نشانه پر رنگی از مقاومت است. گردشگری مذهبی همچون مهم ترین گونه های سفر و گردشگری در جهان است كه انگیزه اصلی آن به جهت باورها و اعتقادات دینی همواره پذیرای توریست و زوار در جهان بوده و سبك و سیاق آن با سایر گونه های سفر و گردشگری متفاوت می باشد. به صورتی كه در سال های اخیر افراد با گرایش ها و ادیان و مذاهب مختلف هم به این ابر رویداد فرهنگی، اجتماعی و دینی علاقه مند شده و بخش مهم و قابل تأمل و توجه از سفر و گردشگری مذهبی در جهان را راهپیمایی اربعین به خود مختص كرده است. با عنایت به طیف انگیزه های گوناگونی كه در مسافرت به اماكن مقدس وجود دارد، راهپیمایی اربعین بعنوان یكی از مهمترین رویدادهای گردشگری مذهبی در سال های اخیر توانسته است در توسعه گردشگری مذهبی منطقه با محوریت كشور عراق سهم بسزایی ایفا كند. چه بسا حضور میلیون ها نفر در سرزمین عراق كه بعنوان یكی از مناطق نا امن خاورمیانه در جهان مطرح گردیده است، خود عنصری است كه خواهد توانست ذهنیت های منفی به وجود آمده را كه خود عامل مهمی در مراودات سیاسی و منطقه ای به حساب می آید، تقلیل دهد. از جانب دیگر راهپیمایی اربعین و حضور با شكوه جمع كثیری از مسلمانان از سراسر جهان توانسته است مسیر جدیدی را از توسعه گردشگری مذهبی بعنوان یك برند گردشگری به همراه داشته باشد. بخصوص به علت گسترش و رواج حجم كثیری از اخبار و اطلاعات در انواع رسانه ها، بخصوص رسانه های نوین و نوظهور در سال های اخیر، افراد سایر ادیان و مذاهب هم در این ابر رویداد فرهنگی و اجتماعی حضور پیدا كرده اند. برای نمونه؛ آنتوان بارا، اندیشمند مسیحی در این زمینه این گونه می گوید: " اگر امام حسین ضد السلام از آن ما مسیحیان بود، پرچم او را در همه نقاط دنیا بر می افراشتیم و نهضتش را برای همه جهانیان تبیین می كردیم."از طرفی آیین های حسینی از مهم ترین و تأثیرگذارترین مراسم جمعی شیعیان است كه از حیث تأسیس، تكوین و كیفیت اجرا عموما با زمینه هایی از فرهنگ عامه عجین شده اند. راهپیمایی اربعین با عنایت به حضور میلیونی اقشار و ملیت های گوناگون شیعه از اقصی نقاط جهان، خصوصا در سال های اخیر، گسترش چشم گیری داشته و به یكی از بزرگترین اجتماعات آیینی جهان تبدیل گشته است. راهپیمایی اربعین، علاوه بر فرصتی برای زیارت میتواند كاركردهای گوناگونی به همراه داشته باشد. زیارت عتبات عالیات بعنوان یكی از اصلی ترین اغراض سفر شركت كنندگان است. همینطور راهپیمایی اربعین، كاركرد هویت یابی فردی و جمعی هم دارد چون كه شركت كنندگان، علاوه بر آشنایی با اصول اساسی فرهنگ مذهبی با اصول دیگری من الجمله عشق به خانواده آشنا میشوند. این آیین مقدس با جمعیت انبوه و میلیونی كه گرد هم می آورد، رسانه ای است برای اعلام موجودیت و وحدت شیعیان در سراسر جهان و فرصتی است برای شناساندن فرهنگ و مذهب اسلامی مردم دنیا.
توجه به معنویت و برگزاری بزرگترین كنگره مذهبی و معنوی در جهت تكامل روحی وجسمی انسان ها، خنثی كردن تلاش استعمارگران و استكبارجهانی در ایجاد تفرقه و چند دستگی میان مسلمانان از جمله، همبستگی امت اسلامی، بزرگترین مانور بشری برای ظهور، نمایش عشق و ایثار و از خود گذشتگی، قدرت نمایی سپاه حق در مقابل كفر و شرك و الحاد و نفاق و هوای نفس، حركت در راه معنویت نسل سوم و چهارم انقلاب اسلامی بر خلاف القای رسانه های غربی، به رخ كشیدن قدرت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران و امنیت كشور عراق و منطقه علیرغم تلاش های فریب خوردگان استكبار و گروه های تروریستی و... از دستاوردهای راهپیمایی اربعین است. در مجموع و با عنایت به شرایط كلی، عملكرد ستاد مركزی اربعین حسینی قابل قبول است ولیكن با برنامه ریزی و صدمه شناسی نقاط ضعف و قوت می تواند بهتر از این باشد. امكان نفوذ جریان های انحرافی و افراطی و فرصت یابی جهت طرح شعارهای فرقه ای و جناحی، افزایش استعدادهای تحریك پذیری فرقه های مختلف غیرشیعی توسط دشمنان و برافروخته شدن آتش عصیبت و انتقام آنها ضد شیعیان ساكن در كشورهای مختلف.، برحذر داشتن شیعیان سایر كشورها از تماس با ایرانی ها و دامن زدن به اختلافات عربی عجمی(مانند اغتشاشات اخیر بغداد و نجف جهت تحت الشعاع قراردادن اربعین)، استفاده تبلیغاتی از این فرصت برای اغراض تجاری و سوداگرانه از راه نصب بنرها- تابلوها- تراكت های تبلیغاتی كالاهای كشورهای غیر اسلامی، ورود بدعتها- خرافات و حتی مضامین متعارض با آموزه ها و شعائر دینی، نفوذ جریان تشیع انگلیسی با كمك قدرت های جهانی(اختلاف افكنی بین شیعه و سنی)، رفتار خارج از هنجار برخی از زوار (مثل جدل و اهانت و درگیری فیزیكی میان زائران)، فرصت سوزی از بهره فرهنگی و معرفتی اربعین(توجه بیش از اندازه به گرفتن نذریها، موكبهای راحت با امكانات) و... از آسیبها و چالشهای راهپیمایی اربعین است. مایكل براون یكی از مقامات سازمان سیا آمریكا در كتابش به صراحت می گوید: آن چه ما در طول سال عمل می نماییم، در محرم از بین می رود... ما باید یك كاری بكنیم كه چهره این عزاداری و قضیه عاشورا را در دنیا خراب نماییم. با عنایت به هراس دشمنان از راهپیمایی اربعین، ثبت جهانی این رویداد در لیست آثار میراث فرهنگی معنوی یونسكو بعنوان یك ابر رویداد فرهنگی و مذهبی، ضروریست و در مورد راهپیمایی اربعین قید این نكته، لازم است كه كنش ها و رفتارهای شركت كنندگان علاوه بر زوار به گردشگران مذهبی هم شباهت دارد و ضمن حفظ وحدت شیعیان جهان، الگویی برای ارتقای گردشگری مذهبی در سراسر كشورهای مسلمان شده است. ازاین رو برای هر چه بهتر شدن راهپیمایی اربعین؛ ایجاد مدیریت متمركز با همكاری دولت های اعزام كننده زائر، دعوت از هنرمندان جهان اسلام در رشته های مختلف برای برجسته سازی ابعاد هنری و
زیبایی شناختی این حماسه عظیم، اطلاع رسانی بیشتر و دادن آموزش و آگاهی های لازم حتی از راه فناوریهای دیجیتال مثل آداب زیارت- چگونگی استفاده از فرصت های این ایام- فرهنگ كشور میزبان- ضوابط قانونی- نقشه مسیر- هشدارهای امنیتی و بهداشتی به موكب داران و همینطور زوار، آخر دادن به فعالیت موكب های تبلیغاتی و تجاری بخصوص توسط كشورهای غیرمسلمان و... همچون راهكارهای پیشنهادی است. دقت نظر مسئولین به ترویج گردشگری تعالی بخش در راهپیمایی اربعین بعنوان برجسته ترین جلوه معنویت در گردشگری جهان یك نكته اساسی است و با عنایت به وضعیت سیاسی و امنیتی كشور عراق به زائرین سفارش می شود از هر گونه بحث و جدل و سردادن شعارهای سیاسی خودداری و از رفت و آمد با افراد مشكوك و به خصوص جریان های معاند نظام جمهوری اسلامی ایران اكیدا پرهیز نمایند. از طرح مسائل جنگ ایران و عراق یا شهدا در گفتگو با میزبانان عراقی هم اجتناب شود چونكه امكان دارد باعث كینه و كدورت شود. چنان چه اهداف شركت كنندگان راهپیمایی را به خوبی بشناسیم، می توانیم كشور عزیزمان ایران كه یكی از كشورهای غنی از نظر اماكن مذهبی در جهان است را به بازار هدفی برای تمامی مسلمانان جهان تبدیل نماییم و با ارتقای گردشگری مذهبی در داخل كشور با هدف زیارت از اماكن مذهبی داخلی بعنوان یك كالا و خدمت داخلی، در سال پشتیبانی از تولید ایرانی، به سمت حركت جهادی و ایستادگی در مقابل نقشه های شوم دشمن حركت نماییم. مقام معظم رهبری با آگاهی كامل از جنگ اقتصادی دشمن و اهداف آنها از تشدید فشارها و تحریم های ظالمانه ضد ایران، به عرضه برنامه ها و الگوهای مناسب جهت مقابله با این فشارها پرداخته اند و معتقدند یكی از راهكارهای عبور از مقطع حساس و سرنوشت ساز كنونی تاب آوردن در مقابل فشارهای سیاسی، تحریم و فشارهای تبلیغاتی و پیشگیری از نفوذ فرهنگی بیگانگان است. بنابراین راهپیمایی اربعین علاوه بر شناساندن فرهنگ اصیل اسلامی و احیای فرهنگ شیعه، تبلیغی بزرگ برای نشان دادن وحدت جامعه اسلامی در سراسر جهان است ازاین رو با جذب شركت كنندگان در این راهپیمایی می توان اماكن مذهبی ایران را هم احیا كرد. در انتها با عنایت به این كه تعداد زائرین راهپیمایی اربعین نسبت به سال قبل بیشتر از دو برابر شده است پیشنهاد می شود برای راهپیمایی اربعین، روادید حتی با دریافت وجه وضع شود ولی در طول سال، روادید برای زائرین توسط دولت های عراق و ایران لغو شود چونكه عراق بعنوان میزبان ابر رویداد گردشگری مذهبی جهان؛ در راهپیمایی اربعین میزبان زائرین مختلفی از سایر نقاط جهان است و هر میزبان، ظرفیت معینی برای استقبال از مهمانان دارد، تراكم زائرین در مرزها، كمبود وسایل حمل و نقل، تكمیل شدن ظرفیت اسكان موكب ها و زیارتگاهها و... مشكلاتی را بوجود می آورد كه چه بسا این مسائل، حواشی را برای این ابر رویداد جهانی ایجاد كند ازاین رو با در نظر گرفتن شرایط كشور مقصد و مدیریت زائرین توسط كشورهای مبدأ، فرصت و توان برنامه ریزی برای برگزاری هر چه با شكوه تر این راهپیمایی پر فیض و بركت حاصل می شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب