شیرینی ای كه به ثبت ملی هم رسیده است؛
هنر دست آبجی نانواها شیرینی توتك تنها سوغات استان البرز
بن ایر: توتك، شیرینی سوغات استان البرز، مردم كرج به ویژه كلاكی هاست. این شیرینی كه در عید پخته می شود به ثبت ملی هم رسیده است.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ: حسن شاه محمدی (البرز پژوه)
در كنار كارهای پایانی سال، خانواده های كلاكی برای استقبال از عید نوروز، پختن شیرینی توتك را نیز انجام می دهند. بنا به رسمی دیرینه در روستای كلاك كهن و دیگر مناطق كرج در گذشته مبادرت به پخت و تهیه این شیرینی می شد. هم اكنون با وجود انواع شیرینی های سنتی و خارجی، خانواده هایی كه به سنت ها پایبندند، به تهیه و پخت آن اقدام می كنند.
این نان شیرینی خوشمزه با كیفیت با سابقه چند صد ساله است كه در گذشته به سبب نبود شكر از شیره توت در پخت آن استفاده می شد. به همین علت نیز نام آنرا توتك گذاشته اند. شیرینی توتك تنها سوغات مردم كرج در گذشته در مورخ ۲۳/۰۴/۹۷ به شماره ۱۵۷۷ به ثبت آثار ملی ایران رسیده است.
توتك و اگردك از شیرینی های مخصوص كلاك است. اگردك در جشن های عروسی و توتك چنانكه گفته شد مخصوص عید نوروز بوده است. البته در دیگر ایام سال هم بنا به نیاز پخت می شدند، اما این پخت ها در غیر از موعد موسوم رسمیت نداشتند.
پختن نان و توتك در هفته های پایانی سال تمام فضای روستا را عطرآگین می كرد، هر خانواده بنا به و اهتمام كه داشت مقداری خمیر آرد گندم تهیه میكرد. پختن توتك همراه با شادی و شعف بود اما كاری پر زحمت به شمار می رفت، بدین سبب نیاز به كمك چند نفر داشت. غالباً این وظیفه بر گردن خانم های خانه و خانم های همسایه و فامیل بود كه به یاری یكدیگر می شتافتند بویژه اینكه این كمك و همیاری به صورت متقابل بود. كار پختن توتك یك كار تجربی و تقریباً كار «آبجی نانواها» بود كه در این كار تبحر زیادی داشتند.
برای تهیه خمیر ۳۰۰ الی ۴۰۰ عدد توتك از ابتدا بامداد زود كار شروع می شد. مواد لازم برای تهیه این خمیر عبارت بودند از: آرد گندم، روغن، شكر، آب و مایه خمیر. در طشتی چوبی (لاوك) آنها را به نسبت معین مخلوط می كردند تا خمیر به دست آید. خمیر را آنقدر ورز می دادند تا خمیر ور آمده (عمل تخمیر انجام بگیرد) كم كم با گرم كردن تنور - كه با هیزم و خار و خاشاك روشن می شد - كار پختن را آغاز می كردند.
ابزار كار برای پختن شیرینی نیز از این قرار بود: یك سفره پهن سفید، تخته و وردنه، شانه، توكان (ظرف فلزی دسته بلند)، میله فلزی بلند كه یك سر آن پهن و سر دیگر آن حالت قلاب داشت برای گرفتن یا جدا كردن نان در داخل تنور و وسیله ای گرد مانند بادگیر درب سماور زغالی كه در آن زمان رایج بود كه برای شكیل شدن شكل ظاهری قرص شیرینی توتك استفاده می شد.
چانه را با وردنه روی تخته مخصوص پهن كرده و توسط دندانه های شانه روی آنرا به صورت ضربدر نقش می بستند، سپس محصول را به بدنه تنور می چسباندند تا پخته شود.
قطر این نان شیرینی خوش مزه حدود ۱۴ الی ۱۵ و ضخامت آن حدود ۱/۵ سانتیمر است. همانطور كه گفته شد در خانواده اصیل كرجی به پاس حفظ سنت های قدیمی از مهمانان نوروزی خود در كنار دیگر شیرینی های رایج با شیرینی توتك هم پذیرایی می كنند.
منبع: بن ایر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب