ماجرای كشف قبر زكریای رازی در شهرری چه بود؟
به گزارش بن ایر بعد از اعلام خبر کشف محل دفن زکریای رازی در شهرری، مدیر پژوهش مرکز نجوم آستان مقدس حضرت عبدالعظیم می گوید: کشف تازه ای اتفاق نیافتاده و ادعای جدیدی مطرح نشده؛ فقط بر مبنای اسناد و بررسی های میدانی، محدوده محل دفنِ احتمالی زکریای رازی اعلام شده است.
خبر کشف محل دفن زکریای رازی روز گذشته اعلام شد، به فاصله چند ساعت خبر دیگری در تکذیب آن انتشار یافت، حالا مهدی دانشیار ـ مدیر پژوهش مرکز نجوم آستان مقدس حضرت عبدالعظیم ـ که این خبرها به نقل از او انتشار یافته است، اصل ماجرا را این طور برای ایسنا شرح می دهد: این گمانه برپایه کتاب «آثار بازمانده از ری قدیم» دکتر حسین کریمان مطرح گردیده است. ادعای جدیدی در خصوص کشف محل دقیق دفن زکریای رازی صورت نگرفته است. ما به استناد مطالب آن کتاب، محدوده محل دفن این دانشمند را گمانه زنی کردیم.
او می افزاید: در آن کتاب آمده که زکریای رازی احیانا در منطقه فیروزآباد شهرری و در امامزاده شعیب کنونی دفن شده است. شواهد و بررسی های میدانی هم آن ادعا را تایید می کند. ما جانمایی دقیقی نداشته ایم. هدف از طرح این مورد هم جلب توجه متولیان برای ایجاد یک بنای یادبود بوده است، مثل آن چه برای حکیم فردوسی و عمر خیام ساخته شد. محل دفن این چهره ها هم دقیق که مشخص نشده، بلکه محدوده آن تعیین و بعد یادبودی بنا شده است.
دانشیار همینطور می گوید که تحقیقات میدانی و بررسی ها در محدوده محل احتمالی دفن زکریای رازی همچنان درحال انجام است.
احمد ابوحمزه ـ ری شناس و مدرس دانشگاه ـ هم در تایید این سخنان به ایسنا می گوید که ادعا و کشف جدیدی صورت نگرفته است. برپایه مستندات مورخان این گمانه عنوان شد که محل دفن زکریای رازی در چه محدوده ای قرار دارد.
او اضافه می کند: درباره محل دفن زکریای رازی حوالی دهه ۵۰ در کتاب حسین کریمان صحبت شده است. این محقق و نویسنده محدوده آثار زیادی را در کتاب های خود مشخص کرده است، همچون «دژ رشکان» که در سالهای ۸۰ - ۷۹ دقیقا از همان محدوده مشخص شده در کتاب، از زیر خاک درآوردیم. یا «گنبد فخرالدوله» که شناسایی آنرا برپایه مستندات آن کتاب پیش می بریم. بر همین مبنا صحبت هایی برای شناسایی محل دفن زکریای رازی مطرح و قرار شد آن محدوده را با عنایت به تصاویر و اسناد قدیمی پیدا نماییم.
این ری شناس ادامه می دهد: در کتاب دکتر کریمان، محدوده قبر زکریای رازی، قبرستان قدیمی ری در نزدیکی امامزاده شعیب گمانه زنی شده است. صحبت هایی هم با محلی ها شده است و شواهدی در قبرستان قدیمی این امامزاده وجود دارد که می تواند ادعای مطرح شده در کتاب دکتر کریمان را تایید کند. اما این که دقیقا قبری و جنازه ای پس از یک هزار سال پیدا شود، منطقی نیست. هدف از طرح این مورد هم جانمایی برای ایجاد یک یادبود از زکریای رازی در محل دفن احتمالی او بوده است. با همین منطق برای فردوسی و عمرخیام هم بنای یادبود ساخته شده است، وگرنه محل دفن ایشان که دقیق مشخص نبود.
ابوحمزه می گوید: زکریای رازی یکی از مهم ترین و اثرگذارترین شخصیت ها در علم پزشکی و فلسفه بوده است، ولی هیچ نمادی از وی در شهرری دیده نمی گردد. فقط یک مجسمه به اسم زکریای رازی در میدان گمرک تهران وجود دارد که اصلا مشخص نیست به چه دلیل و با چه انگیزه ای این مجسمه را در آن منطقه قرار داده اند.
امیرمسیب رحیم زاده. مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرری ـ هم این سخنان را تکرار می کند و به ایسنا می گوید که کشفی صورت نگرفته است. محل دقیق دفن زکریای رازی هم نه مشخص شده و نه جانمایی. حتی تاکنون مطالعات دیرینه شناسی با این محور و مبحث در منطقه فیروزآباد یا بخش قلعه نو کنونی صورت نگرفته است. جا دارد باستان شناسان مطالعاتی را در اینباره انجام دهند.
وی در پاسخ به این سؤال که با عنایت به وجود طرح این ادعا برپایه کتاب حسین کریمان که در دهه ۵۰ انتشار یافته و گفته می شود کشف و ادعای تازه ای رخ نداده است، چرا میراث فرهنگی تا کنون روی این مورد مطالعات و تحقیقاتی نداشته است، اظهار می کند: به هر حال از دهه ۴۰ و ۵۰ کاری صورت نگرفته است، اما درنظر بوده که صورت گیرد. ضمن این که امامزاده شعیب همان محدوده ای که بعنوان محل دفن زکریای رازی گمانه زنی شده، قبلا در لیست آثار ملی ثبت شده است اما خیلی جزئی و تخصصی وارد قضیه نشده اند و مبحث هم مغفول مانده است. ما اعلام نموده ایم درصورت تأمین اعتبار بررسی و مطالعات شروع می شود.
رحیم زاده درباره تأمین امنیت محدوده محل دفن زکریای رازی اظهار می کند: آن منطقه متولی دارد که اوقاف است و تأمین امنیت آنرا باید به عهده بگیرد. هرچند یگان حفاظت میراث فرهنگی هم در هفته چند نوبت در محدوده تمام آثار ثبت شده گشت دارد و حتما دقت لازم می شود.
زکریای رازی پزشک ایرانی متولد ۲۵۲ هجری قمری (۸۶۵ میلادی) در ری بود که در زمینه های شیمی، فیزیک و فلسفه پژوهش های ارزشمند ای داشت. در اسناد تاریخی آمده که او مدتی به زرگری مشغول شد و سپس به کیمیاگری روی آورد. در جریان کار با موادشیمیایی چشمش صدمه دید. وی در سنین بالا علم طب را آموخت. رازی برای آموزش بیشتر به بغداد سفر کرد و در بیمارستان آن جا در طب استاد شد. بعدها ریاست بیمارستان معتضدی در عراق را به عهده گرفت و پزشک نخست آن جا شد. بعد از مرگ معتضد، خلیفه عباسی به ری برگشت و رئیس بیمارستان ری شد و تا انتهای عمر در این شهر ماند.
رازی نخستین پزشکی بود که تشخیص تفکیکی بین آبله و سرخک را بیان کرد. وی در عرضه نظریه ایمنی اکتسابی پیشگام بود. در اسناد پزشکی آمده که او اولین پزشک دوره خود بود که تشریح جسد انسان، استخوان ها، عضلات، مغز و برخی از شعب اعصاب را در سر و گردن، توضیح داد. وی در شیمی استاد بود و الکل، اسید سولفوریک، اسید کلریدریک، اکسیدارسنیک و اسید سیتریک از کشفیات رازی شناخته می شود.
در کتاب آثار بازمانده از ری قدیمِ حسین کریمان درباره محل دفن زکریای رازی نوشته شده است: «در دیه فیروزآباد بقعه ای قدیمی وجود دارد که اهل محل آن جا را به نام بقعه امامزاده شعیب فرزند امام موسی کاظم (ع) می شناسند. با عنایت به این حقیقت که آن حدود در قدیم هیچگاه شیعه نشین نبوده است تا فرزندی از امام را در آن جا مدفون سازند، (رک: ری باستان، ج ۲، فصل دوم از باب دوم) و هم ظاهرا در کتب رجال و انساب و تراجم احوال مورد استفاده، ذکری از فرزندی به این نام از آن امام بزرگوار که در شهر ری مدفون شده باشد، درج نشده و از طرفی شیبانی محمدبن حسن، فقیه بزرگ حنفی و یار ابوحنیفه در آن حدود مدفون شده است (رک: ری باستان، ج ۱ ص ۴۴۳، ج ۲ نقشه مقابل ص ۸۸) می توان چنین پنداشت که بعد از آغاز خرابی و متروک ماندن ری و رواج مذهب شیعه، اندک اندک کلمه شیبانی به شعیب که قرابت مختصر لفظی دارند تصحیف یافته است. اگر این حدس رویی در صورت داشته باشد باید مدفن خیلی از بزرگان سنی مذهب مدفون در ری، چون هشام بن عبداله و محمدبن زکریا و امثال این دو را در آن حدود جست وجو کرد... در حدود محل بیمارستان قدیمی ری ـ پهنه جنوبی و جنوب شرقی ری قدیم یا حوالی دیه فیروزآباد و قلعه نو و تپه میل کنونی، در بین آثار نامکشوف باستانی (شاید) نشانه ای از گور وی به دست آید.»
از کتاب آثار بازمانده از ری قدیم، حسین کریمان
منبع: bonair.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب