وقتی لحظه تحویل سال بجای میادین در خانه ها جشن گرفته شد
لحظه تحویل سال که با صدای نقاره ها اعلام می شده و جارچیان نوروزی در میادین آنرا اعلام می کردند با حضور مردم همراه بود، ولی چند عامل سبب شده این لحظه به رخداد خانوادگی بدل شود.
به گزارش بن ایر به نقل از مهر، رقیه محمدیاری و شهرزاد دوستی کارشناسان ارشد علوم اجتماعی در مقاله ای با عنوان تجلی مفاهیم والای همدلی و هم اندیشی در آئین های نوروزی نوشته اند:
لحظه تحویل سال لحظه باشکوهی است که خاطره شاد آن مدت ها در خاطره ها می ماند. مروری بر جشن نامه ها و متون منقول در باب آئین های نوروزی مجموعه ای از رفتارهای جمعی را نشان میدهد که در عرصه عمومی شهرها و روستاهای ایران جریان داشته است. لحظه تحویل سال که با صدای دهل ها و نقاره ها اعلام می شده و جارچیان نوروزی در میادین آنرا اعلام می کردند بی گمان با حضور مردم همراه بوده است. ولی چندین عامل سبب شده که لحظه تحویل سال به رخدادی خانوادگی بدل شود. با رواج ساعات عقربه دار، آگاهی از وقت دقیق امری عمومی شد و نیاز به اعلام عمومی را از دست داد. رادیوها نیز این امکان را فراهم کردند تا بدون اجتماع فیزیکی، اجتماعی مجازی یک صدا و یک کلاًم و یک خبر را بشنوند.
همچنین گسترش سواد موجب شد که در هر خاناده ای پیری به جوانی برای قرائت دعای تحویل سال، قرآن و یا اشعار آئینی در این باب در اختیار داشته باشد. همه این اتفاق ها در کنار تغییر هندسه خانواده از خانواده های خوشه ای و دسته ای در خانه های جمعی و بزرگ و یا محلاتی با واحدهای پیوسته به خانه های منفرد و خانواده های منفرد، نوروز و تحویل سال را امری خانوادگی و محفلی کرد. اما در مقابل این رویکرد عام، هنوز هم برخی از سنت های جمعی رواج داشت. حضور در بقاع متبرکه و زیارتگاه ها و حضور بر سر قبور در گذشتگان نزدیک نمونه ای پایا از چنین رفتارهایی است.
همچنین در دو دهه اخیر با گسترش یافتن گردشگری دفاع مقدس و برگزاری کاروان های راهیان نور، با حضور جمعیت های چندین هزار نفری بر مزار شهدای شناخته شده و یا مناطق خاص عملیاتی شاهد آن هستیم که کیفیت رفتاری و تأثیرات منحصر به فردی در ترکیب نوروز و ارزش های جدید چون دفاع مقدس، بوجود آمده است. جز آن اما در سال های اخیر تمایل به حضور جمعی افزایش یافته است.
اگر از حضور همزمان ایرانیان در فضای مجازی در لحظه سال تحویل صرف نظر نماییم، با قرارهای جمعی در مکان های عمومی برای تحویل سال مواجه ایم. بی گمان انتخاب چنین مکانی، ناخودآگاه مبتنی بر توان معنایی آن مکان برای بازنمایی هویتی جمعیت گردآمده است. حافظیه در شیراز حالا سالهاست جز آنکه سفره هفت سین عده ای از خواص اهل معرفت و ادب بوده است؛ نقش هفت سینی شهری را برای جوانانی به وجود می آورد که تمایلات جمع گرایانه شأن و البته تمایز و تنوع طلبی شأن، آنان را به این الگوی رفتاری قدرتمند می کشاند. الگویی که توانایی ایجاد حس تداوم تاریخی و فرهنگی و لاجرم پیوستگی ا در شهروندان به وجود می آورد.
حضور زنان و مردانی از سنین و لایه های مختلف اجتماعی در ساعات نیمه شب که تمام عرصه وسیع چندین هزار متری حافظیه را پوشش می دهد تجربه ای حسی و عمیق را برای آنان به دنبال دارد که مبدل به همدلی در بین شهروندان شه و تأثیر رسانه ای آن نیز موجی از تأیید را به همراه دارد.
از دیگر مراکزی که مردم ایران علاقمند هستند که در این لحظه در مکان مقدسی حضور داشته باشند تا دعاها و آرزوهایشان به جهت قدسیت مکان برآورده شود؛ سفر به مشهد مقدس و حضور در بارگاه امام رضا (ع)، رفتن به بارگاه حضرت معصومه (س) در قم و حضرت شاه چراغ (ع) در شیراز است. بنظر می رسد این حضور در امکان مقدس به تدریج در حال تبدیل شدن به یک سنت است. به شکلی که در خیلی از شهرها و روستاها افرادی که امکان حضور در این سه مکان را نیابند به امامزاده ها می روند و با حضور در آن امامزاده ها سال نو را شروع می کنند.
به عنوان مثال در ابهر هنگام تحویل سال همه افراد خانواده به دور سفره هفت سین می نشستند و پس از تحویل سال مادر خانه گلاب به دست می گرفت و به دست تک تک افراد خانواده می ریخت و آنها نیز صلوات می فرستادند سپس پدر خانواده نیز به اعضای خانواده شادباش می گفت و شیرینی سفره هفت سین را بین افراد خانه توزیع می کرد و می گفت زندگیتان مثل این شیرینی، شیرین شود. همین طور در قلعه جعفربیگ تویسرکان موقع تحویل سال تمامی افراد خانواده دورهم جمع می شدند و از خدا می خواستند که سال آینده برای آنها سالی نیکو و پربرکت و پر باران و پر رزق و روزی باشد.
صبح روز عید بچه ها به پدر و مادر مبارک باد می گفتند و مادر و پدر هم روی هر یک از فرزندان خودرا می بوسیدند. بچه ها هم کیسه های پارچه ای را که دوخته بودند جلوی پدر و مادر خودشان می گرفتند و آنها هم مقداری پول که مایه کیسه نام داشت، در آن می انداختند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب