خلیج فارس هویت جاودانه ایرانیان در آینه تاریخ و فرهنگ
بن ایر: به گزارش بن ایر، قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی اظهار داشت: خلیج فارس نه فقط یک مسیل جغرافیایی، بلکه مظهر هویت و فرهنگ ایرانی است که از گذشته های دور در حافظه تاریخی این سرزمین نقش بسته است.
به گزارش بن ایر به نقل از مهر، علی دارابی، قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی در یادداشتی در مورد خلیج فارس نوشت: نام «خلیج فارس» ریشه در اسناد، نقشه ها و متون معتبر جهانی دارد و هرگونه تحریف آن، بی اعتباری در مقابل حقیقتی ماندگار است.
در متن این یادداشت آمده است:
خلیج فارس بعنوان یک مفهوم و مظهر فرهنگی و به مثابه یک عنصر هویتی برای ایرانیان، همیشه عامل وفاق ملی بوده و از قضا در چند روز اخیر و در محافل و مجامع مختلف، مجدداً این فقره به صدر مباحث و مناظرات بازگشته است. اما جای این سوال است که چرا ایرانی ها تا این حد به این اسم، عرق و تعلق خاطر داشته و به آن حساسیت و واکنش نشان می دهند؟
درست آن سوی ایران، دریایی داریم که به واسطه انتساب و وابستگی به قوم «خزران»، خزر نامیده ایم و جالب است که ایرانی ها به هیچ وجه خاطر خوشی نیز از آن قوم ندارند و حتی به واسطه مواجهه با آنان، دیوار دربند قفقاز را ساختند. به طریق مشابه بنظر می رسید که به این نام نیز عکس العمل نشان داده شود و از واژگانی همچون دریای مازندران، طبرستان، قزوین و یا حتی کاسپین استفاده نمایند اما چرا این گونه نیست؟
با نگاهی به تاریخ تشکیل و پیدایش خلیج فارس درمیابیم که عمر و حیات این خلیج بر خلاف بیشتر عوارض و مختصات جغرافیایی این محدوده، بسیار جوان و متعلق به دوره چهارم زمین شناسی است و رشد تدریجی خلیج فارس و تبدیل شدن از یک رود به یک دریا، در حافظه تاریخی و قوه ذاکره پیشینیان ما (بشر هوشمند) ثبت شده است و به تعبیری ایرانی ها گهواره این خلیج را از کودکی تا به امروز جنبانده اند و در دامان ایران زمین، رشدیافته است.
این خلیج در آغوش مادرش، مهدِ دریانوردی بشر و شروع ملاقات ایران با جهان شده و بعنوان یکی از اصلی ترین سکوهای ارتباط ایران با غرب و شرق، اقدام به صدور فرهنگ ایران و البته مسبب رشد و تعالی جامعه جهانی شده است.
ایران و خلیج فارس دو عنصر فرهنگی هستند که با تأثیر و تأثر بر یکدیگر، منزلت یافتند و حتی این اعتبار متعالی را سخاوتندانه به جانب جنوبی خلیج بعنوان قسمتی دیگر از قلمرو فرهنگی خود اعطا نموده اند و صدالبته تنها میراث فرهنگی است که می تواند این گزاره را به واسطه علوم دیرینه شناسی و با تولید دانش متقن، بدون هیچ تحریف و با کنار هم قرار دادن آورده های فرهنگی اثبات و صحت سنجی کند و حجاب از رخ آن بردارد تا ارزش های خلیج فارس و متعلقاتش همچون بندر تاریخی سیراف و یا شهر تاریخی حریره در جزیره کیش، آن گونه که هستند به جهانیان معرفی شوند و پر واضح است که مراقبت و التفات به موضوع میراث فرهنگی در وجوه مختلف حاکمیتی در این خصوص، بیشتر از پیش محسوس است.
همچنین از کتیبه های داریوش در نقش رستم (حدود ۵۰۰ پیش از میلاد)، که این مسیل را با عنوان «دریای پارس» یاد کرده اند، تا کتاب های المسالک و الممالک (قرن نهم میلادی) و مروج الذهب (قرن دهم میلادی) که به «بحر فارس» و «خلیج فارس» اشاره می کنند تا نقشه های جغرافیایی گوناگون از دوران های مختلف تاریخی، کتاب جغرافیای استرابون یونانی، نقشه جهان نما اثر اورتلیوس و نقل قول هایی از مورخانی مانند آرنولد ویلسون که همگی بیان می کنند نام “خلیج فارس” دارای ریشه تاریخی عمیق بوده و در طول قرون متمادی به این مسیل اطلاق شده است، نمونه هایی از هزاران اسنادی است که به این نام رفیع اشاره دارد.
حال به طرق مختلف دریافتیم که خلیج فارس جز لاینفک فرهنگ ایرانی است و تعابیر و واژگان منسوب به این مفهوم فرهنگی نیز، جملگی دلالت بر فارس بودن آن دارد، این مورد می تواند بهترین شاخص برای تعیین جایگاه و ملاک تشخص افراد تعیین شود. هر آن کس که از تعبیر خلیج فارس تمتع جوید، نشان از فرهیختگی، دانایی و عمق دانش و درک او از تجارب زیسته تاریخ و فرهنگ دارد و هر آن کس که تعبیری به غیر از خلیج فارس به کار برد، همچون پسته ی بی مغزی است که لب به سخن گشوده است.
مضاف بر آن، تغییر نامهای جغرافیایی با سابقه تاریخی و کاربرد گسترده، مغایر با عرف جغرافیایی است، عرف بر این استوار است که نام ها بر مبنای سابقه تاریخی و کاربرد رایج تعیین شوند و تغییر یکجانبه آنها بدون اجماع بین المللی قابل قبول نیست. همین طور هیچ قانون یا معاهده بین المللی وجود ندارد که به کشورها اجازه دهد به صورت یکجانبه نامهای جغرافیایی با ریشه تاریخی و کاربرد گسترده را تغییر دهند.
تغییر نام نیازمند اجماع بین المللی و تغییر در قوانین و عرف های موجود است و سازمان ملل متحد و سایر سازمان های بین المللی نیز، نام «خلیج فارس» را بعنوان نام رسمی این مسیل به رسمیت می شناسند. با توجه به موارد فوق الذکر و جمیع جوانب، بی گمان آن چیزی که تا ابد خواهد ماند، دریایی است که کهن نگاران، نام آنرا فارس نهاده و هر تأویل و تفسیر به غیر از آن، بی بنیاد و این خلیج همیشگی فارس است که همیشه خون ایران در رگانش جاری است و جاویدان نیز خواهد ماند.
منبع: بن ایر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب