گزارش مهر؛
نقش برجسته تنگ چوگان درحال نابودی
نقش برجسته ششم تنگ چوگان در کازرون فارس صدمه های جدی دیده و آب سرازیر شده از آن هنوز مهار نشده است.
خبرگزاری مهر - گروه استان ها: تنگ چوگان در نزدیکی شهر کازرون در استان فارس یکی از بی نظیر ترین جاذبه های باستانی و طبیعی ایران به حساب می آید. در بخش جنوبی تنگ چوگان شهر باستانی بی شاپور قرار دارد که یکی از مهم ترین شهرهای سلسله ساسانی بوده که در کنار رود شاپور واقع شده است.
مهم ترین سنگ نگاره های دوره ساسانی را میتوان در تنگ چوگان از نزدیک بازدید کرد، اگر جهت رودخانه را در نظر بگیریم چهار سنگ نگاره در سمت چپ و دو سنگ نگاره در سمت راست رودخانه واقع شده است.
اولین نقش برجسته شاپور اول در مرکز نقش و سوار بر اسب به تصویر کشیده شده است. جنازه گردیانوس در زیر پاهای اسب شاپور افتاده و دستان والریان به نشانه اسارت در دست شاپور قرار دارد. فیلیپ هم در جلوی اسب شاپور زانو زده و تقاضای صلح دارد در این نقش برجسته ۱۱۵ پیکر دیده می شود که از این نظر رکورددار نقش برجسته های ایرانی به شمار می آید. دومین نقش برجسته در ارتباط با پیروزی بهرام دوم بر اعراب بیابانگرد می باشد. سومین نقش برجسته که کامل ترین و زیباترین نقش برجسته زمان ساسانی به شمار می آید مراسم دریافت فر ایزدی (حلقه شهریاری) توسط بهرام اول از اهورامزدا را به تصویر کشیده است.
نقش برجسته چهارم صحنه پیروزی بهرام دوم (شاپور دوم- ذوالاکتاف) بر یاغیان را به تصویر کشیده است در این نقش پادشاه در مرکز نقش نشسته بر تخت و به صورت روبرو به تصویر کشیده شده است در حالیکه در سمت راست او سربازان و سرداران ایرانی به احترام ایستاده و اسرا و یاغیان در سمت چپ توسط سربازان ساسانی به حضور شاه آورده می شوند. نقش برجسته پنجم که در سمت راست تنگه واقع شده و سالم ترین نقش برجسته در بین نقوش ۶ گانه است هم به پیروزی شاپور بر دولت روم اختصاص دارد.
ششمین نقش برجسته که در سمت راست تنگه و در کنار جاده واقع شده است، بیشترین صدمه را طی دوره های مختلف دیده و قسمت های بالای آن تقریباً از بین رفته است. در این نقش برجسته مراسم دریافت فر ایزدی (حلقه شهریاری) توسط شاپور اول از اهورامزدا و همینطور پیروزی وی در جنگ با رومیان به تصویر کشیده شده است.
پیش از این خبرگزاری مهر در گزارشی به وضعیت نقش برجسته ششم پرداخته بود که درگیر صدمه های جدی شده است اما هنوز برای مرمت و رفع مشکلات جدی این سنگ نگاری اقدامی صورت نگرفته است.
یک فعال حوزه میراث فرهنگی ضمن معرفی نقش برجسته های موجود در تنگ چوگان اظهار داشت: نقش برجسته های این منطقه تاریخی در دیواره کوه قرار دارند، نخستین نقش برجسته در سمت چپ ورودی تنگه بزرگترین نقش برجسته ساسانی و تنها نقش برجسته محدب از دوران ساسانی در فلات ایران به حساب می آید که بیشترین صدمه ای که در سنوات گذشته دیده ناشی از حرکت مداوم آب بر روی پوسته نقش برجسته است.
محسن عباسپور اضافه کرد: مابقی نقش برجسته ها به صورت طبیعی در معرض نور، باد، باران و عوامل فرسایشی قرار دارند ولی متأسفانه این نقش برجسته از آبی که از پشت دیواره های کوه به درون نقش برجسته نفوذ کرده، سرازیر و روی پوسته نقش برجسته حرکت می کند و سبب شکل گیری گلسنگ ها و افزایش روند فرسایش در نقش برجسته شده است.
با این روند فرسایش اقدامات مرمتی نمی تواند نتیجه بخش باشد
وی افزود: برای پیشگیری از نابودی کامل این آثار پرارزش تاریخی اول باید مطالعات علمی درستی در ارتباط با لایه های سنگی پشت این نقش برجسته صورت گیرد و با عنایت به نظرات علمی و کارشناسی متخصصان دیرینه شناسی مرمت پوسته بیرونی نقش برجسته صورت گیرد در غیر این هرگونه اقدامی شامل استقامت بخشی یا مرمت عملاً ناپایدار خواهد بود و طی چند مدت مجدداً شاهد برون ریزی و اثر گذاری آب بر روی پوسته های درونی و بیرونی نقش برجسته خواهیم بود.
چالش اصلی شهر باستانی بی شاپور انفعال پایگاه پژوهش این منطقه است
این فعال میراث فرهنگی ضمن اشاره به معضلات شهر تاریخی بی شاپور اظهار داشت: امروزه یکی از بزرگترین چالش های شهر باستانی بی شاپور عدم پویایی و فعالیت پایگاه جهانی پژوهش در منطقه بی شاپور است، در سال ۹۷ همزمان با هم هفت اثر ساسانی قلعه دختر، شهر گور و کاخ اردشیر در شهرستان فیروزآباد، کاخ ساسانی در شهرستان سروستان و همینطور شهر بی شاپور، نقوش برجسته تنگ چوگان و غار شاپور در شهرستان کازرون ثبت جهانی شدند که امروزه شاهد فعالیتهای مختلف و پرارزش پایگاه پژوهشی فیروزآباد در زمینه های حفاظت، کاوش، جذب باستان شناسان داخلی و خارجی و… هستیم ولی متأسفانه پایگاه پژوهشی بی شاپور در انزوا فرو رفته است. باید عزمی در این پایگاه شکل و مطالعات علمی و تحقیقاتی در ارتباط با حوزه های مختلف شهر تاریخی بی شاپور همچون علل فرسایش نقش برجسته های تنگ چوگان توسط متخصصان صورت گیرد و اقداماتی برای پیشگیری از فرسایش بیشتر این تمدن کهن ایرانی صورت گیرد.
منطقه کازرون ظرفیت های تاریخی و باستانی بسیاری دارد
عباسپور در انتها اظهار داشت: ظرفیت های تاریخی و باستانی منطقه کازرون با عنایت به شرایط ارتباطی این شهرستان با مناطق جنوب بسیار حائز اهمیت می باشد و میتوان این شهرستان را بعنوان یک پایلوت بزرگ گردشگری در جنوب کشور قلمداد کرد. وجود بیشتر از ۲۵۰ اثر تاریخی از دوران مختلف شامل دوران قبل از تاریخ تا دوران مختلف اسلامی حاکی از این است که این منطقه دارای ظرفیت های بسیاری در زمینه پژوهش های دیرینه شناسی و امثالهم دارد، علیرغم این ظرفیت های پرارزش که یک مقوله آن شهر تاریخی بی شاپور است متأسفانه شاهد عدم وجود رشته های دیرینه شناسی در دانشگاه های کازرون، عدم پویایی سازمان های متولی و فعالیت پایگاه پژوهشی بی شاپور هستیم، اگر به راستی این مورد دغدغه متولیان امر است باید دولت نقش راهبردی و اثرگذاری جهت بهبود وضعیت فعلی ایفا و تغییرات اساسی ایجاد نماید.
منبع: بن ایر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب