گزارش بن ایر؛
خدابنده سرزمین غارهای اعجاب انگیز
به گزارش بن ایر خدابنده شهرستانی با جاذبه های بی شمار طبیعی و تاریخی است که سهم مهمی در جذب توریست برای استان زنجان دارد.
خبرگزاری مهر -گروه استان ها: به پایان تعطیلات نوروز ۱۴۰۱ رسیدیم اما هنوز هم خیلی از مناطق و شهرستان های استان زنجان برای گردشگران ناشناخته مانده است. خدابنده یکی از شهرستان های استان زنجان است که در جنوب این استان قرار داشته و یکی از قطب های اصلی کشاورزی بشمار می رود اما فارغ از جایگاه کشاورزی این شهرستان به مرکزیت قیدار، این منطقه دارای جاذبه های گردشگری فراوانی است که انگیزه گردشگران را برای حضور در این منطقه حتی در روزهای آخر تعطیلات دو هفته ای نوروز دو چندان می کند. قدمت خدابنده به هزاره چهارم و پنجم قبل از میلاد بازمی گردد. این منطقه جاذبه های طبیعی و تاریخی زیادی دارد. دو منطقه تاریخی سهرورد و سجاس که در محدوده این شهرستان واقع شده، آثار تاریخی ارزشمندی دارد.
شهرستان خدابنده از لحاظ پیشینه تاریخی و دیرینگی از اهمیت زیادی برخوردار بوده و روستاهای گرماب، گلابر و سجاس، همچون آبادی های قدیمی و مناطق تاریخی و پرارزش استان محسوب می شودشهرستان خدابنده از لحاظ پیشینه تاریخی و دیرینگی از اهمیت زیادی برخوردار بوده و روستاهای گرماب، گلابر و سجاس، همچون آبادی های قدیمی و مناطق تاریخی و پرارزش استان شمرده می شود که جزو کانون های دیرینه زیستی استان به شمار آمده و در محدوده شهرستان خدابنده قرار گرفته است. نام این منطقه به سبب حکومت سلطان محمد خدابنده در نزدیکی این منطقه به نام خدابنده معروف شده است. مرکز شهرستان خدابنده، قیدار است، که وجه تسمیه آن بر مبنای گفته اهالی از نام حضرت قیدار بن اسماعیل بن ابراهیم اقتباس شده است.کتله خور؛ شگفتی در دل زمینبرخی از آثار تاریخی محدوده تاریخی داشته و از ابتدا تا انتهای آن برای ما مشخص است اما بعضی از آثار هم هنوز برای ما ناشناخته باقی مانده که خدابنده جزو شهرستان هایی است که دارای یکی از این شگفتی های ناشناخته است. منظورمان از این اثر ناشناخته و اعجاب انگیز غار کتله خور است. غار کتله خور در هفت طبقه سی و سه میلیون ساله و در ۸۵ کیلومتری شهر قیدار و ۵ کیلومتری شهر گرماب واقع شده و با غار مشهور علیصدر ۱۰۵ کلیومتر فاصله داشته و گمانه زنی هایی در مورد احتمال ارتباط این دو غار وجود دارد. مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان با اعلان اینکه وجود کنده کاری های حاصل دست ما در طبیعت طی میلیونها سال که به شکل های زیبای چکیده و چکنده در دالان ها و دهلیزهای این غار خودنمایی می کند و به زیبایی های آن افزوده است، اظهار می کند: همینطور در بعضی از دهلیزهای این غار اسکلت حیواناتی که شباهتی با حیوانات امروزی ندارد و احتمالاً از نسل های منقرض شده در اعصار گذشته است، کشف شده است. امیر ارجمند با یادآوری این که غار کتله خور از لحاظ وسعت، دومین غار جهان و از لحاظ زیبایی نخستین غار جهان شناخته شده است، خاطرنشان می کند: شکل قندیل ها در برخی از نقاط غار به فرم های نادری مانند شیر خوابیده، پنجه شیر، لباس عروس، سگ شکاری، نخل سوخته، سفره عقد و … دیده می شود. هم اکنون ۲ کیلومتر از فضای این غار برای عموم قابل بازدید است.
بقعه قیدار نبی؛ نورانیتی در دل قیداراز شگفتی های ناشناخته غار کتله خور که بگذریم، به بقعه قیدار نبی بعنوان یکی دیگر از جاذبه های گردشگری خدابنده که در مرکزیت این شهرستان یعنی قیدار واقع شده است، می رسیم. بنای بقعه منسوب به آرامگاه قیدار بن اسماعیل ابن ابراهیم از پیامبران بنی اسرائیل و بیست و پنجمین جد پیامبر اسلام استبنای بقعه منسوب به آرامگاه قیدار بن اسماعیل ابن ابراهیم از پیامبران بنی اسرائیل و بیست و پنجمین جد پیامبر اسلام است. بقعه به دست بلغار خاتون، دختر ارغون شاه راه اندازی و در سال ۱۳۱۹ هجری قمری به دست جهانشاه خان امیرافشار حاکم منطقه با بهترین وضع آن زمان تعمیر شده است. همه دیوارهای بخش میانی و شبستان گنبددار تا ارتفاع ۱/۱۰ متری از کف بنا، به وسیله کاشی های شش گوش به رنگ های بنفش، فیروزه ای، سیاه و سفید تزئین و بخش فوقانی هم با گچ پوشانده شده است اما آنچه زیبایی این مقبره تاریخی را دو چندان می کند، حجرات و زائرسرای بزرگی به مساحت ۱۰۲۱ متر است که در گرداگرد محوطه بقعه واقع شده و آنرا چون نگینی در برگرفته است. این مجموعه دارای پنج ورودی مجزی است که دو ورودی در ضلع شمالی، یک ورودی در ضلع جنوبی و دو ورودی دیگر هم در ضلع شرقی دارد که یکی به خیابان اصلی شهر و دیگری به شبستان مسجد جامع مشرف شده و در سردرب ورودی های جنوبی و شرقی، تاریخ راه اندازی هر یک که در ارتباط با سالهای ۱۳۱۹، ۱۳۲۱ و ۱۳۳۱ هجری قمری، درج شده است. در دور تا دور مقبره حجرات فروان قرار دارد که در آن زمان برای اجتماع طلاب و روحانیون حوزه علمیه مورد استفاده قرار می گرفته است. این بنا به شماره ثبت ۳۲۱ در لیست آثار ملی کشور ثبت شده است.حسینه تاریخی شهر کرسفحسینه تاریخی شهر کرسف در زمان امیرجهانشاه خان امیرافشار فرزند حسن علی خان امیرافشار (سردار فاتح) حاکم منطقه، به دستور وی توسط معماری ساخته شد. این حسینیه از معدود حسینیه های شمال غرب کشور است که با نقشه روباز و به صورت چهار ایوانی تولید شده که همه اضلاع آن در قرینه هم قرار گرفته است. در آجرکاری نمای بیرونی ایوان های این حسینیه و طاق نماهای آن، اشکال هندسی، کنگره های منظم و مقرنس های بسیار زیبایی به کار رفته است. سردرب ورودی این بنا به شکل کلاه خود که جنگاوران در دوره اسلامی بر سر می گذاشتند، تولید شده و به خاطر زیبایی و ظرافتی که در آن به کار رفته، همچون بناهای آجری بی نظیر در شمال غرب کشور است.قبرستان تاریخی سجاسقبرستان تاریخی سجاس در ۵۰۰ متری مسجد جامع سجاس قرار داشته و به قبرستان رفیعی ها معروف است. این نام از قوم بزرگ رفیعی ها گرفته شده و خیلی از اهالی این شهر با فامیل رفیعی هستند. برخی از سنگ قبور سالم این قبرستان برای حفاظت بیشتر به حیاط مسجد تاریخی سجاس انتقال یافته است. این سنگ قبور به فرم صندوقی، مزین به نقوش اسلیمی، هندسی و اسماً الهی، آیات قرآن و اشعاری از سعدی، فردوسی و نظامی گنجوی به خط کوفی، نسخ و ثلث است. سنگ مزارها از جنس رسوبی و تراورتن بوده و در پسوند نام برخی از متوفیان از نام سجاسی استفاده شده که نشانگر انتساب آنها به این محل است که آقامیرسجاسی و شیخ حسن سجاسی، همچون آن است. همینطور در خیلی از این نام ها از واژه شهید استفاده شده است. قدیمی ترین سنگ کشف شده این قبرستان در ارتباط با دوره تیموری (قرن ۹) و به سال ۸۴۴ هجری قمری است. همینطور قدمت مابقی سنگ ها در ارتباط با دوره صفویه (قرون ۱۰ و ۱۱ هجری قمری) است.زرین غار؛ دومین ناشناخته خدابندهزرین غار در ۷۵ کیلومتری جنوب خدابنده و در نزدیکی شهر زرین رود قرار دارد. این غار آهکی در اسفندماه سال ۱۳۸۴ بعد از وقوع یک زلزله که در منطقه روی داد، توسط مردم روستا شناسایی و به کارشناسان گزارش شد. این غار دارای چندین طبقه است که دو طبقه آن شناسایی شده و دارای تونل های فرعی و ستون های بسیار در گذرگاه های اصلی است که بر اثر داشتن ناخالصی، رنگ های متنوعی به خود گرفته و آن هایی که خالص هستند، به صورت بلورهای شیشه ای بسیار شفاف خوشه ای و درختی دیده می شود. قندیل های این غار زنده و درحال رشد بوده و این مهم خود عاملی برای زیباتر شدن روز افزون غار شده است. این غار یکی از غارهای خشکی و آبی است و در آن دریاچه های مختلفی وجود دارد. حرکت در این غار به سبب ایمن سازی نشدن بسیار خطرناک و دارای مسیرهای صعب العبور بوده و پیمایش آن احتیاج به در اختیار داشتن تجهیزات کامل و آشنایی به فنون غارنوردی است.
شیخ اشراق؛ فیلسوفی برجسته در جهان اسلامفارغ از جاذبه های گردشگری و تاریخی شهرستان خدابنده، این منطقه از وجود فیلسوفان برجسته هم برخوردارست که یکی از بزرگ ترین آنها شیخ شهاب الدین سهروردی نام دارد. شیخ اشراق در سال ۵۴۹ در سهرورد چشم به جهان گشود و تحصیلات اولیه خویش را در خدمت مجدالدین جبلی در مراغه انجام داد و مراتب عالی تر علمی را نزد طاهرالدین قاری، در اصفهان به پایان رسانید و در این دوره با یکی دیگر از بزرگان تفکر آن عصر، امام فخر رازی هم مکتب بود و سپس به سیر و سلوک معنوی پرداخت. او بعد از مدتی سفر در بلاد اسلامی در شهر حلب سوریه اقامت گزید و در خیلی از موارد هم خلاف رای قدما عمل کرده و از حکمت ایرانی و اصطلاحات زرتشتی بهره برده است. کتاب منطق التلویحات، کتاب المقامات، کتاب المشارع و المطارجات، حکمت اشراق، رساله فی اعتقاد حکماً، آغاز پرجبرئیل، رساله العشق، لغت موران، سفیر سیمرغ، روزی با جماعت صوفیان، پرتونامه، عقل سرخ و المبداء و المعاد همچون آثار به جا مانده از این فیلسوف است.شیخ رکن الدین سجاسی؛ عارفی از خطه خدابندهابوالغنایم رکن الدین سجاسی از عارفان نیمه اول قرن هفتم هجری قمری و مربی مرشد خیلی از مشایخ نام آور زمان خود همچون شمس الدین تبریزی، شیخ شهاب الدین اهریع شیخ وحدالدین کرمانی، شیخ صیل الدین محمد شیرازی و … بوده است. وی اهل سجاس بود و زین العابدین شیروانی در بستان السیاحت و هم در حدائق السیاحت از سجاس بعنوان شهری کوچک از بلاد آذربایجان که در فترت مغول خراب شده و قریه رکن الدین سجاسی، یاد کرده است. سال دقیق وفات رکن الدین سجاسی مشخص نیست ولی از قرائن چنین معلوم است که پس از ۶۰۶ هجری قمری وفات یافته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب