گیلان سرزمین هنر و اصالت جلوه گری فرهنگ در تار و پود صنایع دستی
بن ایر: گیلان سرزمین طبیعت سرسبز و فرهنگ غنی یکی از مهم ترین مراکز تولید صنایع دستی در کشور بشمار می رود که با تنوع فراوان به عنوان نمادی از اصالت و هنر مردمانش شناخته می شود.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها - زهرا رگان: وقتی نام گیلان را می شنویم، ناخودآگاه ردی از جاذبه های گردشگری در ذهن شکل می گیرد. همین جاذبه ها سبب شده تا مردمان این دیار سبز هنرمندانه ذوق ببافند و فرهنگی به بلندای تمدنشان را به منصه ظهور برسانند که امروز در قالب دست ساخته هایشان جلوه گری می کند.
صنایع دستی یکی از مهم ترین جلوه های فرهنگی و هنری این استان است که نه فقط هویت بومی و محلی منطقه را حفظ می نماید بلکه نقش به سزایی در رونق گردشگری و پیشرفت اقتصاد خانوارها، خصوصاً در مناطق روستایی دارد.
گیلان باتوجه به شرایط اقلیمی و فرهنگی خاص خود، دارای طیف وسیعی از صنایع دستی است که هرکدام بازتابی از فرهنگ و سنت های هر نقطه از این سرزمین سبز به شمار می روند. رشته هایی همچون رشتی دوزی، سفالگری، چرم دوزی، حصیربافی، مروار بافی، عروسک سازی، بافتنی و قلاب بافی، دست بافته های پشمی، چاروق و چموش دوزی، چادر شب بافی، گلیم بافی، نمدمالی، سفالگری مینای خانه بندی و صنایع چوبی، همچون هنرهای اصیل این استان هستند که برخی دارای سابقه تاریخی طولانی می باشند.
صنایع دستی و توسعه پایدار اقتصادی
«ولی جهانی» مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر، اهمیت بالای صنایع دستی در توسعه گردشگری و اقتصاد پایدار استان را برجسته دانست و اظهار داشت: صنایع دستی در کنار سایر جاذبه های طبیعی استان مکملی در جذب توریستهای داخلی و خارجی به حساب می آید.
وی اضافه کرد: رونق صنایع دستی زمینه اشتغال زایی، خصوصاً برای بانوان و روستاییان را فراهم می آورد و با ممانعت از مهاجرت بی رویه روستاییان به حفظ و بقای رشته های صنایع دستی که میراثی از گذشته هستند، کمک می نماید.
مدیرکل میراث فرهنگی گیلان معتقد است: صنایع دستی گیلان در قالب های کاربردی و تزئینی، میراث ارزشمندی از پیشینیان است که مواد اولیه آن عمدتا در استان تامین می شود. این هنر ترکیبی از خلاقیت و نوآوری است و محصولات متنوعی باکیفیت و اصالت بالا را عرضه می کند که می تواند بسیاری از سلیقه ها را جذب نماید.
وی اضافه کرد: اقدامات انجام شده برای رونق صنایع دستی استان را شامل ایجاد بازارچه های دائمی، برگزاری نمایشگاه های موقت و فصلی، شرکت دادن هنرمندان در نمایشگاه های ملی و بین المللی، ایجاد خانه های صنایع دستی برای تولید و عرضه محصولات، تأسیس موزه های تخصصی صنایع دستی، ثبت شهرها و روستاهای ملی و جهانی، گرفتن گواهینامه های اصالت محصولات، استانداردسازی تولیدات، ارائه تسهیلات ارزان قیمت، بیمه هنرمندان، برگزاری دوره های آموزشی و اعطای مجوز کارگاه ها و فروشگاه های تخصصی است.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی گیلان، نزدیک به ۳۰ هزار هنرمند صنایع دستی در ۴۲ رشته مختلف به تولید محصولات هنرهای سنتی گیلان مشغولند و هفت شهر و روستای استان نیز با برندهای ملی و جهانی به عنوان شهر و روستاهای صنایع دستی معرفی شده اند.
تأثیر بروزرسانی طرح های صنایع دستی بر بازار فروش
«محمدرضا امیری نژاد» معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی گیلان، دراین خصوص اظهار داشت: هنر صنایع دستی در تار و پود صنعت گردشگری تنیده شده و نقش آن در شکوفایی این صنعت بی بدیل و بسیار حائز اهمیت می باشد.
وی با اشاره به اهمیت صنعت گردشگری به عنوان حوزه ای حیاتی در ایران اضافه کرد: با نگاه ویژه، برنامه ریزی درست و تصویب قوانین مرتبط می توان اقتصاد کشور را ارتقا داد و به رشد و بالندگی رساند.
امیری نژاد معتقد است: تولیدات منحصر به فرد صنایع دستی در کنار سایر جاذبه های طبیعی و تاریخی استان گیلان در سالیان اخیر بر جذب توریستهای داخلی و خصوصاً خارجی افزوده است و به تبع آن، با فروش بیشتر محصولات علاوه بر افزایش درآمدهای فعالان حوزه صنایع دستی، اشتغال جوانان نیز تأثیر مستقیم می پذیرد.
وی اشاره کرد: حال باید علاوه بر پیشرفت کیفی و کمی محصولات، طرح ها مطابق با ذائقه و سلایق بازارهای داخلی و خارجی بروزرسانی شوند که تأثیر آن بر فروش محصولات بسیار شگرف خواهد بود.
معاون صنایع دستی گیلان ثبت جهانی روستاها و شهرها را موجبات آشنایی بیشتر مردم جهان با صنایع دستی اختصاصی همان مناطق دانست که سبب فروش محصولات بیشتر و رونق صنعت گردشگری خارجی شده است.
وی همین طور سرمایه گذاری در انواع تولیدات صنایع دستی، برگزاری بازارچه های موقت و به خصوص دائمی، ایجاد خانه های خلاق صنایع دستی، فروشگاه های اختصاصی و کارگاه های تولیدی را از اقدامات مهمی مطرح کرد که در سال سرمایه گذاری برای تولید باید مورد توجه دست اندرکاران قرار گیرد.
امیری نژاد اضافه کرد: شرکت مؤثر و پرقدرت در نمایشگاه های مختلف ملی و بین المللی نیز از دیگر اقدامات مکمل برای شکوفایی و پیشرفت این صنعت است که بدون اتکا به سایر حوزه ها می تواند به تنهایی نه فقط کشور ۸۰ میلیون نفری بلکه کشوری با ۸۰۰ میلیون نفر جمعیت را نیز بخوبی اداره کند. نقش هنر صنایع دستی در این بین بر هیچکس پوشیده نیست؛ مشروط بر این که سرمایه گذاری و برنامه ریزی های هدفمند در دستور کار مسئولان از صدر تا ذیل قرار گیرد.
نظرات هنرمندان گیلانی؛ سرمایه های فرهنگی و اقتصادی
«افسانه ریسمانچی» بانوی هنرمند و موفق صنایع دستی استان گیلان که اردیبهشت امسال به عنوان بانوی کارآفرین در مشاغل خانگی در سطح کشور معرفی شده است، صنایع دستی را محصولاتی تعریف می کند که با خاصیت های منحصر به فرد خود، بدون نیاز به سرمایه گذاری زیاد و با استفاده از مواد اولیه منابع بومی، قابلیت تولید در هر مکان و زمان را دارند و وابستگی به دیگر کشورها برای تامین مواد اولیه ندارند.
وی معتقد است: این محصولات نه فقط نیازهای روزمره مردم را مرتفع می کنند، بلکه باتوجه به نشأت گرفتن از فکر خلاق هنرمندان و دستان توانمند صنعتگران، آداب و رسوم، عقاید و باورها را به وضوح نشان می دهند.
ریسمانچی اضافه کرد: «صنایع بومی و دستی هر سرزمینی بدون شک یکی از افتخارات ملت آنست و ریشه های عمیق و استواری در اعتقادات، آداب، عادات، رسوم، سنن و فرهنگ معنوی جامعه دارد و نمایشگر فرهنگ و تمدن اقوام بوده است.
اما این بافته های هویتی بالاتر از هر چیز رابطه عمیقی با اقتصاد و معیشت این جوامع دارند که همین مساله در سایه صنعت نمود پیدا کرده است.
«مینا تقی نژاد» بانوی حصیرباف و نایب رییس تعاونی حصیربافان خمام حصیربافی را از قدیمی ترین صنایع دستی گیلان می داند و نقش آنرا نه فقط قسمتی از هویت فرهنگی استان بلکه در اقتصاد خانوارها و رونق و افزایش تولید اجتناب ناپذیر می بیند.
وی معتقد می باشد گیلان در عرصه صنایع دستی قابلیت های ارزشمندی دارد که تعدادی از این قابلیتها احصا و احیا شده و برخی در راه احیا قرار دارند که باید با حمایت دست اندرکاران و هنرمندان دغدغه مند در بین نسل امروز رواج یابند.
تقی نژاد حصیربافی را فرصتی اقتصادی پایدار برای استان گیلان می داند که می تواند در ارتقا سرانه درآمدی خانوارها مؤثر باشد.
«نازنین فرشاد» سفالگر رشتی با نزدیک به یک دهه فعالیت در عرصه سفالگری و سرامیک، معتقد می باشد هر اثر هنری بذر یک سرمایه گذاری بزرگ برای آینده این سرزمین است.
وی ضمن اشاره به مشکلاتی مانند بازار فروش پایدار، کمبود مواد اولیه باکیفیت، نبود سرمایه گذاری برای نوسازی کارگاه ها، فقدان آموزش تخصصی به روز، بی توجهی به طراحی نوین و عدم حمایت کافی دولتی، ایجاد نمایشگاه های دائمی و بازارچه های صنایع دستی در مناطق توریست پذیر و برگزاری تورهای کارگاهی برای آموزش گردشگران و فروش در محل را از راهکارهای رونق بیشتر این رشته می داند.
گیلان؛ هنر و مسئولیت اجتماعی هنرمندان در حفظ صنایع دستی
این هنرمند سفالگر رشتی، بر این باور است که هر هنرمند علاوه بر خلق اثر، مسئولیت اجتماعی و فرهنگی در قبال حفظ، توسعه و انتقال هنر خود به نسل های آینده دارد.
وی آموزش نسل جوان و انتقال دانش را مهم ترین اولویت کاری خود می داند و با برگزاری کارگاه های رایگان و نیمه رایگان برای کودکان، نوجوانان و بانوان علاقمند این هدف را دنبال می کند.
فرشاد با اشاره به شعار سال «سرمایه گذاری برای تولید» می گوید: سهم من تنها خلق یک ظرف یا تندیس سفالی نیست، بلکه ساختن آینده ای روشن با دستانی هنرمند، ذهنی خلاق و دلی متعهد به ایران است.
«شراره کیابی» هنرمند رشتی دوزی و فارغ التحصیل رشته کارشناسی مامایی از دانشگاه شهید بهشتی، از سال ۱۳۸۵ مجذوب هنر رشتی دوزی شده است. او این هنر فاخر و اصیل شهر رشت را که یکی از شاخص ترین رودوزی های سنتی ایران شمرده می شود و در سال ۱۳۹۹ ثبت ملی شده، معرفی نمود. کیابی اصالت این هنر را در استفاده از نخ ابریشم طبیعی می داند و طرح های آنرا برگرفته از تذهیب و نقوش اسلیمی عنوان می کند.
این بانوی هنرمند با اشاره به اینکه در گذشته گیلان یکی از مراکز عمده تولید بهترین نوع ابریشم بوده است، گرانی مواد اولیه و نبود بازار مناسب برای فروش محصولات و کاهش قدرت خرید مردم را از مهم ترین مشکلات این هنر برشمرد.
وی خواهان شناسایی و پشتیبانی از هنرمندان فعال، اعطای تسهیلات مالی، بیمه هنرمندان، کاهش هزینه های شرکت در نمایشگاه ها و حمایت های دولتی برای تولید اصیل این هنر شد و رعایت اصول سنتی در طراحی و مهارتهای دوخت را ضروری دانست.
در پایان باید اظهار داشت: صنایع دستی گیلان با وجود فراز و نشیب ها بازهم درخشان و زنده است و به عنوان میراثی ارزشمند، ریشه در فرهنگ و هویت این دیار دارد.
هنر دست مردمان گیلان، ریشه در فرهنگ و هویت این دیار دارد و با رنگ، نقش و اصالت خاص خود، جایگاهی باارزش در بین هنرهای کاربردی کشور یافته است. با وجود تمامی چالش ها، این هنر نه فقط زندگی روزمره مردم را رنگین کرده، بلکه نقشی کلیدی در تحرک اقتصادی و فرهنگی جامعه ایفا می کند.
امروز، با ثبت جهانی تعدادی از صنایع دستی گیلان و حضور پررنگ این آثار در بازارهای صادراتی و جهانی، این هنر فراتر از مرزها رفته و جلوه ای بی نظیر از ذوق و هویت ایرانی را به جهان عرضه می کند؛ دستاوردی بزرگ و باارزش برای این صنعت که نوید آینده ای روشن را می دهد.
منبع: bonair.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب