حفاظت دیجیتال از میراث فرهنگی، انتخاب یا ضرورتی تاریخی؟
بن ایر: به گزارش بن ایر، یک کارشناس دیجیتال سازی میراث فرهنگی معتقد است: استفاده از تکنولوژی های جدید برای صیانت از میراث فرهنگی یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی تاریخی است.
به گزارش بن ایر به نقل از مهر، میراث فرهنگی ایران، از تپه های باستانی و معماری های شکوهمند گرفته تا آیین ها، زبان ها و سنت های شفاهی، گنجینه ای بی نظیر از هویت و تاریخ ملت ایران را در خود جای داده است. اما این میراث باارزش در دهه های اخیر با تهدیدهای جدی همچون تخریب طبیعی، فرسایش زمانی، توسعه شهری غیرهدفمند، غارت، جنگ و بحران های اقلیمی مواجه بوده است. در چنین شرایطی، استفاده از تکنولوژی های جدید برای صیانت از این میراث، نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی تاریخی است.
در گذشته مستندنگاری میراث فرهنگی محدود به نقشه برداری دستی، عکس برداری دوبعدی و توصیفات نوشتاری بود. اما امروزه فناوری هایی مانند اسکن لیزری، فتوگرامتری، مدل سازی سه بعدی و امکان مستندسازی دقیق، پویا و قابل تعامل با میراث را فراهم آورده اند. این فناوری ها نه فقط اطلاعات دقیق تری نسبت به روش های سنتی ارائه می دهند، بلکه امکان بازسازی، آموزش و تعامل مجازی با آثار را نیز ممکن می سازند.
در این باره زهرا خدادادزاده کارشناس دیجیتال سازی میراث فرهنگی در یادداشتی که آنرا در اختیار خبرگزاری مهر قرار داد نوشت: امروزه جنگ و غارت میراث فرهنگی بالاتر از پیش نگرانی ما را نسبت به آثار فرهنگی برانگیخته است، دیجیتال سازی میراث فرهنگی با هدف ساخت بایگانی پایدار برای نسل های آینده در صورت تخریب یا از میان رفتن آثار به دلیلهای طبیعی یا انسانی، می توانند مرجع ارزشمندی برای بازسازی فیزیکی یا بازآفرینی دیجیتال باشند. این بایگانی دیجیتال حکم بیمه ای تاریخی برای میراث دارد.
در واقع ناپایداری میراث فرهنگی در مقابل زمان، سوانح طبیعی، فرسایش محیطی یا حتی تصمیمات مدیریتی که گاه منجر به محدودسازی یا پوشاندن آثار می شود. نیازمند، مستندسازی دقیق سه بعدی و تهیه یک نسخه پشتیبان دیجیتال است؛ که حتی در صورت محدود شدن دسترسی فیزیکی یا لطمه دیدن اثر، بازهم امکان مطالعه، نمایش و بازسازی آنرا فراهم آورد.
با هدف «حفاظت دیجیتال از میراث فرهنگی ایران» و در امتداد یکی از شرکت های فعال در این عرصه، توانستیم برخی از آثار تاریخی شاخص را با بهره گیری از فناوری فتوگرامتری و مدل سازی سه بعدی ثبت نماییم. این مدلها نه فقط در بایگانی دیجیتال ما ذخیره شده اند، بلکه می توانند در پلت فرم های آموزشی، نمایشگاه های مجازی و پروژه های مرمتی مورد استفاده قرار گیرند. نمونه ای گویا از اهمیت این اقدام، وضعیت مجسمه داریوش در موزه ملی ایران است؛ اثری باارزش که به علت ملاحظات حفاظتی از دسترس دید عمومی در دوران بحران خارج شده است.
در سالیان اخیر پروژه هایی مانندCyArk یا برنامه های مستندسازی یونسکو با بهره گیری از اسکن های سه بعدی، توانسته اند بناهایی همچون معابد نینوا، کاخ های سوریه و سازه های مایاها را بصورت دیجیتال بازآفرینی کنند. این نمونه ها نشان می دهند که فناوری می تواند نقش حیاتی در حفظ میراث در معرض نابودی ایفا کند.
ارائه محتوای سه بعدی در فضای مجازی یا واقعیت افزوده، تجربه ای تعاملی و جذاب برای مخاطبان خصوصاً نسل جوان فراهم می آورد. این رویکرد می تواند مشارکت عمومی در صیانت از میراث را افزایش داده و حس تعلق فرهنگی را تقویت کند.
با وجود ظرفیتهای فراوان میراث در ایران، متاسفانه مستندنگاری دیجیتال هنوز در سطح ملی نهادینه نشده است. نبود زیرساخت های یکپارچه، کمبود نیروی متخصص و عدم آگاهی عمومی از مزایای حفاظت دیجیتال، مانع از بهره برداری مناسب از این فنآوری ها شده اند. در جواب این لزوم، پویش «حفاظت دیجیتال از میراث فرهنگی ایران» با هدف مستندسازی آثار با ابزارهای نوین، آموزش عمومی، تولید محتوای تعاملی، و توسعه همکاریهای میان دستگاهی به راه افتاده است. این پویش در پی آنست تا با بهره گیری از ابزارهایی مانند اسکنرهای سه بعدی، روش های فتوگرامتری و نرم افزارهای مدل سازی، قدمی عملی در راستای ثبت و صیانت از میراث ایران بردارد.
منبع: بن ایر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب