در گفتگو با مهر مطرح شد:
نگرانی از افزایش ساخت و ساز غیرمجاز در روستاهای تاریخی گلستان
بن ایر: گرگان- یك كارشناس مرمت آثار تاریخی با اشاره به ساخت آپارتمان چهارطبقه در روستای چهارباغ گرگان، نسبت به افزایش ساخت و سازهای غیرمجاز در روستاهای تاریخی گلستان ابراز نگرانی كرد.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها- الهام رئوفی فر: گرایش به ساخت و سازهای چند طبقه مدتی است در شهرهای شمالی رو به افزایش و سبب نگرانی كارشناسان شده است. اما این مورد اكنون محدود به شهرهای گلستان نیست و دامن روستاها را هم گرفته است.
در آخرین اقدام ساخت یك مجتمع چهارطبقه در روستای چهارباغ گرگان اعتراض اهالی را به همراه داشت و سبب جنجال در شبكه های اجتماعی شد.
بافت تاریخی دست نخورده و طبیعت بكر روستاهای جنوبی گرگان مانند چهارباغ شاهكوه سبب گرایش علاقمندان به تاریخ و طبیعت شده است. این شرایط متفاوت هرساله گردشگران داخلی و خارجی را برای اقامت و گردش در فضای خاص و متفاوت روستا به این منطقه می كشاند و البته همین شاخصه های طبیعی و تاریخی این منطقه سبب شد تا چندی قبل بافت روستای شاهكوه سفلی در لیست آثار ملی به ثبت برسد.
با وجود ثبت بافت روستا در لیست آثار ملی مدتی است ساخت و سازهای غیر قانونی در این منطقه به چشم می خورد موضوعی كه این روزها نگرانی فعالان حوزه میراث فرهنگی را به دنبال داشته است.
برای اطلاع بیشتر از چگونگی موضوع، گفتگویی با جاوید ایمانیان دكترای مرمت آثار تاریخی و مدرس دانشگاه ترتیب دادیم.
* درباره اهمیت و خصوصیت های روستا توضیح دهید؟
بافت تاریخی روستای شاهكوه و چهارباغ از روستاهای كوهستانی شهرستان گرگان است كه با عنایت به گونه های خاص معماری دارای ارزش های تاریخی، كالبدی و فرا كالبدی زیادی است. این روستاها از لحاظ تیپ معماری و مصالح به كار رفته در آن وهمچنین تعاملات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به خصوص صنایع دستی آن مانند سوزن دوزی بسیار خاص است.
صرف از جاذبه های تاریخی و صنایع دستی روستا، ظرفیت های طبیعی و خدادای این منطقه، روستای شاهكوه را به قطب جاذب گردشگری استان و كشور تبدیل نموده است. برخورداری روستا از مولفه های تاریخی، طبیعی و صنایع دستی سبب شد تا چندی قبل بافت روستا در لیست آثار تاریخی كشور به ثبت برسد.
* با عنایت به ثبت بافت روستا، ساخت سازهای فعلی مغایرتی با ضوابط بافت تاریخی دارد؟
بله چونكه ضوابط مقدماتی عرصه، حریم حفاظتی و منظری در پرونده ثبت روستا به تصویب رسید ازاین رو رعایت آن الزامی است. مطابق بند ۱۲ ماده ۳ اساسنامه میراث فرهنگی مصوب مجلس شورای اسلامی، تعیین حریم بناها، مجموعه ها، محوطه ها و تپه های تاریخی ثبت شده است پس رعایت آن الزامی است.
در محدوده ای كه در نقشه ها بعنوان عرصه مشخص شده است هرگونه ساخت و ساز، عاملیت اجرایی، دخل و تصرف، تفكیك عرصه، تغییر در معابر و شبكه ارتباطی نما با كالبدها، اجرای تاسیسات و تجهیزات زیربنایی و روبنایی روستا، تولید هرگونه دكل و سازه با مانع، نصب دستگاه های لرزاننده، انباشت زباله و هرگونه اقدامی كه منجر به تخریب یا صدمه عرصه شود، ممنوع می باشد.
در صورت غفلت مسئولان از بافت تاریخی روستای شاهكوه سفلی، این فرصت همانند روستای زیارت گرگان به تهدید تبدیل می گردد
همچنین انجام فعالیت های باستان شناسی، پژوهشی، ساماندهی، مرمت و احیا و تكمیل تاسیسات زیربنایی و روبنایی با هدف حفظ و احیای ارزش های فرهنگی و تاریخی روستا هم بعد از تهیه طرح و تصوب آن از جانب سازمان میراث فرهنگی معتبر خواهد بود.
از طرفی هرگونه صدور آخر كار و پروانه ساخت در محدوده عرصه، منوط به كسب مجوز از جانب سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان است.
* در شرایط فعلی روستا، شرایط ساخت و ساز به چه صورت باید باشد؟
در محدوده ای كه بعنوان حریم حفاظتی كالبدی روستا مشخص شده، هرگونه ساخت و ساز جدید یا نوسازی وعملیات اجرایی، كسب مجوز باید از سازمان میراث فرهنگی باشد. همینطور ساخت و سازهای جدید در این محدوده باید از گونه های معماری روستا تبعیت كرده و حداكثر ارتفاع بناهای احداث شده در این محدوده برابر تراز جاده دسترسی روستا باشد. از سویی نیاز است تا تغییر كاربری اراضی و پلاك ها، قطع درختان، تغییر در شكل اصلی و فرعی معابر پیش از اجرا به تصویب سازمان میراث فرهنگی برسد و هرگونه ساخت و ساز مسكونی و غیر مسكونی در حاشیه جنوبی و شمالی جاده دسترسی به روستا هم ممنوع می باشد.
* ضوابط حریم منظری بافت روستا به چه صورت است؟
در محدوده ای كه بعنوان حریم منظری بافت مشخص شده است هرگونه ساخت و ساز، تغییر كاربری اراضی كشاورزی، گودبرداری، استحصال منابع طبیعی، تخریب محدوده شیب دار و حاشیه رودخانه ها كه سبب مخدوش نمودن روستا شود، ممنوع می باشد.
همچنین توسعه، تعریض، تولید معبر یا خطوط حمل و نقل ریلی، تاسیسات روستایی مانند لوله كشی، برق، آب و گاز رسانی، فضای سبز، تولید هرگونه دكل یا سازه با مانع و نظایر آن در محدوده حریم منظری بدون استعلام و كسب مجوز از سازمان میراث فرهنگی ممنوع می باشد.
* به نظر شما چه اقداماتی به حفظ بافت تاریخی روستا و گسترش صنعت گردشگری در این منطقه كمك می كند؟
با توجه به ارزش های تاریخی و طبیعی فراوانی كه در محدوده عرصه و حریم روستا وجود دارد، می توان از این فرصت پیش آمده برای حفاظت بافت و تبدیل شاهكوه به روستاهای تاریخی كشور مانند ابیانه، میمند وماسوله بهره برد. تحقق این امر مستلزم دو اقدام مهم می باشد. نخست آموزش و فرهنگ سازی جامعه محلی و روستایی است تا آنها به ارزش های تاریخی و طبیعی پیرامون خود واقف شوند و آگاهی یابند از اینكه در صورت حفظ بافت و مشاركت در طرح ها چگونه می توانند چشم انداز خوبی را از نظر اقتصادی و گردشگری علاوه بر احیای مسائل فرهنگی و اجتماعی داشته باشند.
دوم اینكه سازمان ها و نهادهای در رابطه با ابزارهای حقوقی و قانونی این روستای پرارزش را كه فرصتی است برای استان را حفظ كنند چونكه در صورت غفلت، این فرصت همانند روستای زیارت گرگان به تهدید تبدیل می گردد. متاسفانه ساخت و سازهای بدون ضابطه و خلاف در حریم منظری و كالبدی روستای شاهكوه در حال شكل گرفتن است كه می تواند زنگ خطری برای این بافت تاریخی باارزش باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب