داغ قوانین مالكیتی بر دل میراث جهانی یزد
بن ایر: یزد در حالی قسمتی از عرضه و حریم میراث جهانی بافت تاریخی یزد گرفتار تخریب و بی هویتی شده است كه مشكلات قانونی مربوط به مالكیت بناهای مجهول المالك و چند مالكیتی آن هنوز پیگیری و رفع نشده و لزوم دارد هر چه زودتر برای نجات این میراث جهانی از راهكارهای موجود به خصوص با بهره گیری از ظرفیت قانون گذاری مجلس استفاده نمود.
بافت تاریخی یزد که چند وقتی است در لیست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسیده، از میراث باارزش این سرزمین شمرده می شود که تا قبا از شیوع بیماری کرونا با رونق گردشگری، حال و هوای خوبی پیدا کرده بود و بوی کاهگل از هر کوچه و پس کوچه آن به مشام می رسید.
مردم برای مرمت خانه هایی که تا چند وقت پیش برایشان ارزشی نداشت، به تکاپو افتاده بودند اما در همین عرصه و حریم بافت ثبت جهانی، ویرانه ها و خانه هایی مخروبه یا در آستانه ویرانی هستند که نه فقط وجهه بافت جهانی را نازیبا کرده بلکه ناامنی در بافت جهانی از بستر چنین فضاهایی تاثیر گرفته است.
علاوه بر این، پیوستگی بافت تاریخی یزد این نگرانی را به وجود آورده که به دنبال تخریب یک بخش، سایر بخش های دیگر نیز تخریب شده و لطمه ببینند پس مسئله حفظ بافت جهانی یزد چنان اهمیت دارد که هر نوع تخریب و لطمه به این بافت می تواند، مهمترین بستر و زیرساخت گردشگری یزد را از بین ببرد.
رونق گردشگری بهترین راهکار برای حفظ بافتهای تاریخی
«محمدرضا دشتی اردکانی» رئیس فراکسیون گردشگری مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، با اشاره به این که عمده مشکلات بافت مربوط به رها شدن بعضی از خانه های تاریخی آن است، اظهار می کند: بعضی از خانه ها و اماکن رهاشده ی موجود در این بافت دارای مالکیت چندگانه و موروثی هستند که باید برای جلوگیری از تخریب آنها راهکاری اندیشیده شود و در واقع معتقد هستم این مسئله نیازمند عزمی ملی برای تعیین تکلیف این خانه هاست.
وی با بیان این که رونق بافتهای تاریخی و افزایش جذابیتهای گردشگری برای سرمایهگذاران می تواند عامل نجات این بافت تاریخی باشد، می گوید: قبلاً تجاربی مانند تبدیل خانهها به مجتمعهای مسکونی تا ارائه یارانههای دولتی برای حفظ زندگی و انتقال بعضی از مجموعه های دولتی و نیمه دولتی به بافت های تاریخی وجود داشت اما هیچ کدام به اندازه توسعه گردشگری نمی تواند این میراث جهانی را پویا نگه دارد.
دشتی اردکانی که معتقد می باشد که تجربه یزد می تواند تجربه خوبی برای بافت های تاریخی کشور باشد، می گوید: باید با توسعه گردشگری بتوانیم این بافت های باارزش را حفظ نماییم و دستگاه های متولی به توسعه گردشگری و رونق کمک نماییم چونکه بافتی که رونق و مخاطب خاص و عمده پیدا کند، بهسازی، بازسازی و حتی نوسازی آن نیز تسریع میشود.
وی با تاکید بر این که مشکلات بافت تاریخی یزد شامل همه بافتها و حتی بناهای تاریخی کشور میشود، عنوان میکند: ثبت جهانی یزد حساسیت موضوع را افزایش داده اما تخریب فعلی بافت های تاریخی، بحث و دغدغه جدی در سطح کشور است.
مشکلات مالکیتی عمده معضل مرمت خانه های تاریخی
نماینده اردکان در مجلس شورای اسلامی در مورد تخریب و مشکلات موجود در بافت های تاریخی، می گوید: یکی از دلیلهای رهاشدن، تخریب یا رسیدگی نشدن برای مرمت از طرف صاحبان خانه های تاریخی به سبب بحث های فوت صاحب اصلی و قرار گرفتن ملک در مشکلات ارث و ورثه یا مالکیت چند نفر بر یک بنا و گاهی نیز فوت یکی از وراث و تقسیم آن به وراث دیگر است که سبب شده تا تعداد مالکان یک بنا زیاد شود و عملاً تصمیم گیری و اقدام برای خود مالکان سخت شده یا ارزش مادی نداشته باشد.
وی اضافه می کند: از سویی برای خرید یا تملک این بناها، روبرو شدن با تعداد زیادی از مالکان خیلی مشکل و گاهی ناممکن میشود چونکه نمی توان با یک یا چند صاحبان این مسئله را پیش برد.
دشتی اردکانی به غفلت از قوانین حریم آثار ثبتی و میراث فرهنگی اشاره می کند و می گوید: متاسفانه دیده میشود که این مسئله بوسیله مردم و گاهی بخشهای دولتی و نهادهای مردمی و خیریه و سایر بخش ها رعایت نمیشود، به این معنا که قوانینی وجود دارند که رعایت نمیشوند.
وی ادامه می دهد: گاهی مشکل از این جا نشات می گیرد که فرد مالکیت قسمتی از بنا را بر عهده دارد و باتوجه به متناسب نبودن قیمت بخش های دیگر این ملک، توان خرید آنرا برای مرمت یا بازسازی ندارد.
نبود انگیزه در احیا و زندگی در بافت های تاریخی
این مسئول تمایل افراد به ایجاد خانه های نوساز را عاملی برای نبود انگیزه مرمت و حفظ خانه های بافت های تاریخی می داند و می گوید: اگر ملک فرد قابلیت تبدیل شدن به بنایی جهت زندگی را نداشته باشد یا فرد به دنبال ایجاد خانه ای نوساز باشد، رغبتی برای احیا و بازسازی بنا نمی ماند.
وی با بیان این که گردنگیر به اجرای قوانین موجود توسط دستگاه های متولی مسئله جدی دیگری در حوزه گردشگری ست، تصریح می کند: این حساسیت باید اولا برای دستگاه های متولی ایجاد شود، از طرفی زیرساخت ها و نیازهای ساکنین بافت های تاریخی باید تامین گردد تا فرد انگیزه زندگی در این بافت را داشته باشد.
«سید مصطفی فاطمی» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد با بیان این که قوانین کشور ما با سایر کشورها متفاوت می باشد، در این زمینه به خبرنگار ایسنا می گوید: شرایطی مانند تعلق گرفتن مالیات و مصادره توسط شهرداری ها و سایر گزینه هایی که در کشورهای دارای بافت تاریخی وجود دارد، گاهی نمی تواند در کشور ما اجرایی شود اما می توان برای آن راهکارهایی پیدا کرد.
وی با بیان این که با وجود وجود قوانین قوی میراث فرهنگی در حوزه مسائل حقوقی مربوط به بافت تاریخی، چالش های دیگری نیز وجود دارد، می گوید: متولی بافت تاریخی یک ارگان نیست اما در صورتیکه بخش یا قسمتی از آن تخریب شود باید با قوانین و ضوابط مشخصی ورود و مسئله را پیگیری نماییم.
فاطمی در مورد ممانعت از تخریب در بافت تاریخی، تصریح می کند: اگر بنایی بطور عمد تخریب شود، به این مسئله ورود و به سرعت شکایت می نماییم اما اگر تخریب از جانب عوامل طبیعی باشد، به فرد اخطار داده و مالک موظف به رسیدگی عاجل به بناست اما مسئله اصلی نبود قانونی گردنگیر کننده برای مالکان این بناها و خانه های تاریخی است.
ظرفیت قانون گذاری مجلس برای نجات بافت های تاریخی
فاطمی به ظرفیت مجلس در زمینه قانونگذاری و نظارت بر اجرای قانون اشاره می کند و می گوید: مجلس ظرفیت گسترده ای در حوزه اصلاح، وضع و نظارت بر قانون دارد پس خواسته اصلی در این زمینه، اجرای قوانین وضع شده در زمینه هزینه کرد و بازسازی از طرف ارگانهای متولی بناهای تاریخی مانند اداره اوقاف است.
وی در ارتباط با مسائل مربوط به مالکیت ابنیه تاریخی یزد نیز اظهار می کند: کمتر بنای مجهول المالکی در بافت تاریخی یزد وجود دارد و حدودا بیشتر این بناها و خانه ها مصادره یا به مالکیت میراث فرهنگی درآمده است ولی مشکل بافت ویران و تخریب شده مربوط به خانه ها و بناهای چند مالکیتی است که در حقیقت امکان سلب مالکیت از نظر قانونی برای آنها وجود ندارد و باید در این زمینه مجلس تدابیر لازم را دراین زمینه داشته باشد.
عمده مشکلات بافت مربوط به رها شدن بعضی از خانه هاست که مالکیت چند گانه و موروثی دارند که قاعدتاً باید برای این خانه ها راهکاری اندیشیده شود و این نیازمند عزم ملی در این زمینه است.
راهکار دیگر برای رونق بافت های تاریخی، افزایش جذابیت های گردشگری برای سرمایه گذاران است البته راهکارهای مختلفی در بافت تاریخی یزد تجربه شده که از تبدیل خانه ها به مجتمع های مسکونی تا یارانه های دولتی برای حفظ زندگی و انتقال بعضی از مجموعه های دولتی و نیمه دولتی به بافت را می توان نام برد اما هیچ یک به اندازه توسعه گردشگری نتوانسته این بافت را پویا کند پس شاید تجربه یزد بتواند تجربه خوبی برای دیگر بافت های تاریخی کشور باشد تا با توسعه گردشگری از آنه حفاظت شود.
منبع: bonair.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب