مهر روایت می كند؛
آبی كه از چاهی توسط شتری با یك چشم بسته بیرون می آید
بن ایر: یک چاه قدیمی در مرکز شهر قیروان تونس وجود دارد که آب از آن بواسطه یک چرخ چاه بیرون می آید و یک شتر چشم بسته آنرا می گرداند.
به گزارش بن ایر به نقل از مهر، نمی گردد گردشگری به شهر قیروان در مرکز تونس سفر کند و جادوی چاه بروطه و آب گوارای آن او را جذب نکند. آبی که با تلاش شتری چشم بسته که نوارهای براق به گردن او بسته شده است، از چاه خارج می شود. این شتر همه عمر خودرا دور چاه می گردد تا آب را از عمق زمین بالا بکشد. داستان چاه بروطه چیست؟
در مرکز شهر قیروان، یک چاه قدیمی وجود دارد که آب از آن بواسطه یک چرخ چاه بیرون می آید که یک شتر چشم بسته آنرا می گرداند که تنها در صورتی می تواند از آن مکان بیرون رود که به سبب کهنسالی ذبح شده باشد. بازدید کنندگان چاه بروطه بمنظور تبرک و تفأل به نیکی برای ازدواج، دستمال هایی را به دور گردن شتر می بندند.
چاه بروطه، یکی از قدیمی ترین چاه های شهر قیروان به شمار می آید که اصل نامگذاری آن به یک افسانه معروف در بین همه مردم تونس باز می گردد. این افسانه، یک باور قدیمی مردمی است در خصوص این که چاه بروطه به چاه مقدس زمزم در مکه مکرمه مرتبط می باشد، برای اینکه در روزگاران قدیم، فردی انگشتر خودرا در چاه زمزم گم کرد اما آنرا در چاه بروطه پیدا کرد. به همین دلیل، بسیار پیش می آید که می شنویم آب بروطه، همان زمزم قیروان است.
افسانه دیگری حکایت از این دارد که تعدادی از گذشتگان که در این منطقه در مسافرت بودند، به تشنگی گرفتار شدند و سگی به نام روطه که همراه کاروانشان بود را گم کردند. این سگ از نزد آنان گریخته بود و هنگامی که به نزد آنان برگشت، بدنش خیس بود و آنها را به مکان مرطوبی هدایت کرد. آن افراد، آن مکان را حفر کردند و زیر آن چاهی را یافتند.
افسانه دیگری می گوید که بروطه نام یک سگ تازی است که پس از آن که او را تشنه رها کردند تا به دنبال منبع آب بگردد، به ارتش فتح بازگشت در صورتیکه بدنش با آب گِل مرطوب شده بود. این سگ نیروهای ارتش را به منبع این آب هدایت کرد و آنها در آن مکان چاه حفر کردند و آبی گوارا یافتند و در ابتدا نام چاه روطه را بر آن مکان گذاشتند اما بعدها نام این چاه به بروطه تغییر نمود.
برخی احتمال می دهند که کلمه بروطه متشکل از حرف جر ب و کلمه روطه یعنی چرخ باشد و اصل کلمه، از زبان اندلسی و پاسیکی و بطور مشخص errota و یا از زبان اسپانیولی یعنی rueda به مفهوم چرخ یا سنگ آسیاب باشد که آن نیز برگرفته شده از اصل کلمه لاتین rota است که کلمه roue در زبان فرانسه و ruòta در زبان ایتالیایی از مشتقات آن به شمار می روند.
تاریخ چاه بروطه
هرثمه بن اعین از امیران عباسی در آفریقا این چاه را در سال ۱۸۰ هجری برابر با ۷۹۶ میلادی حفر کرد و یک دفعه دیگر در سال ۱۶۹۰ میلادی به دستور محمد بای المرادی، پنجمین بای تونس این چاه بازسازی شد.
درب این مکان به دو محور باز می شود که در بردارنده حوض آب آشامیدنی و بالای آنها شیرهای آب سنگی است. اما در مقابل این بنا، یک لوح یادبود از سنگ سفید وجود دارد که شعری با خط نسخ بر آن حک شده است که تاریخ بنای این مکان روی آن درج شده که به سال ۱۶۹۰ میلادی باز می گردد.
بخش داخلی این بنا از یک اتاق شبیه مربع تشکیل می شود که می توان با عبور از پله بدان رسید. روی دیوارهای این اتاق، هلالی هایی به شکل نعل اسب حک شده است که روی پایه هایی قرار گرفته اند و یک گنبد بر بالای این اتاق قرار دارد که بر پایه های زوایای اتاق قرار گرفته و شبیه به گنبد قیروان است و یک لوح تراشیده شده گچی نیز در آن قرار گرفته است.
در درون این اتاق، یک چرخ چاه قرار گرفته است که یک نفر شتر آنرا می راند. این چرخ چاه، از دو چرخ چوبی برخوردارست. میله های فولادین، محور آهنی را به دو دیواره واقع در دو طرف محکم می کند. همین طور دلوهایی وجود دارد که از پایین چاه آب را جمع می کند و به میله ای متصل است که دو چرخ را با یکدیگر مرتبط می گرداند.
در طبقه همکف، یک سیستم به روشی هوشمند طراحی شده است که امکان استفاده مجدد از آب هایی که از دلوها می ریزد را فراهم می آورد.
شتر بروطه
در چاه بروطه یک شتر چشم بسته وجود دارد که با یک طناب که دور دو غلتک بزرگ پیچیده شده، بسته شده است و موجب می شود دلوهایی که با طناب بسته شده اند، آب را از چاه خارج کنند.
شتری که در این مکان فعالیت می کند، از خردسالی به این کار گماشته می شود و در همین مکان بزرگ می شود تا بمیرد و در آن دفن شود. این شتر جز مرده، ذبح شده یا پخته شده در سینی های بزرگ از این مکان خارج نمی گردد و بعد از هر شتر، شتر دیگری برای این کار، به این مکان منتقل می گردد.
یک ضرب المثل قدیمی تونسی در این رابطه وجود دارد که می گوید: «مثل شتر بروطه با گفتگو وارد می شود اما مرده خارج می شود».
کسی که از آب بروطه بیاشامد، بدان باز گردد
این موقعیت باستانی، به سبب گوارا بودن آبش که به یک روش سنتی و زیبا پمپاژ می شود، شهرت گسترده ای به دست آورده است و همه مسافران را به سمت خود می کشد و بوی بخار جادو کننده ای در مکان می پیچد که همگان را به سمت خود می کشد. هیچ لذتی فراتر از لذت استنشاق عطر بخور و لمس کردن آب خنکی که در یک حرکت ساحرانه با هنرمندی یک شتر از دل زمین خارج می شود، نیست.
چاه بروطه جایگاه برجسته ای در نزد مردم تونس، خصوصاً اهالی شهر قیروان دارد، ضمن این که مقصد گردشگری مهمی برای توریستهایی بشمار می رود که به این شهر سفر می کنند، چونکه راهنمایان گردشگری آنرا در بین مقاصد گردشگری خود قرار می دهند.
این مکان از آرامش خوبی برخوردارست و باید اظهار داشت که تاریخ، بواسطه مهندسی معماری که آنرا برجسته و جذاب ساخت، تأثیر خودرا بر آن باقی گذاشت.
این چاه، با آبی که دارد و جادوی مکانی که از آن برخوردار است، حالا به مقصدی برای بازدید هزاران تونسی و غیرتونسی از کشورهای مختلف جهان تبدیل گشته است که در آن تصاویر یادگاری می گیرند یا قهوه آمیخته با قطرات گلاب گوارا می نوشند و در معماری آنکه با رایحه تاریخ و تمدن هایی که از هزاران سال قبل بر این مکان گذشته اند، به اندیشه می پردازند.
این گزارش توسط رایزنی فرهنگی کشورمان در تونس تهیه شده و در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده شده است.
منبع: بن ایر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب