در محوطه گبری مود شهرستان سربیشه؛
سفال های هخامنشی، اشکانی و ساسانی در یک محوطه تاریخی کشف شد
به گزارش بن ایر، سرپرست کاوش محوطه گبری مود شهرستان سربیشه سفال های به دست آمده از این محوطه را از لحاظ قدمت، سفال های شاخص دوران هخامنشی، اشکانی و ساسانی دانست.
به گزارش بن ایر به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، علی اصغر محمودی نسب سرپرست هیأت دیرینه شناسی اظهار داشت: کاوش محوطه گبری مود شهرستان سربیشه در ادامه فعالیتهای دیرینه شناسی دانشگاه بیرجند با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی و مجوز پژوهشگاه انجام شد.
وی اضافه کرد: این محوطه در ۳/۵ کیلومتری شمال غرب شهر مود در میانه دشتی معروف به دشت نخودی شامل دو تپه در محور شمال غربی-جنوب شرقی است که با نام A و B ثبت شده و تپه A دارای ارتفاع بیشتری نسبت به تپه B است.
این دیرینه شناس خاطرنشان کرد: جستجوهای دیرینه شناسی در خلال پنج فصل از سال ۱۳۹۷ به بعد بروی تپه B متمرکز بوده که شواهد و مستندات تصاویر هوایی از این تپه نشان از وجود سازه ای مدور با خندق در پیرامون دارد که اطراف خندق با فضایی مربع شکل احاطه شده و از لحاظ فرم کلی، این سازه معماری در مقیاسی بسیار بزرگ تر، قابل مقایسه با سازه معماری در محوطه تخچرآباد است.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی اضافه کرد: جستجوهای انجام شده در چهار فصل گذشته این محوطه با هدف لایه نگاری و شناسایی فضاهای معماری بروی دیواره های شمالی، غرب، شرق و مرکز این سازه مدور انجام و در انتها کاوش این فصول فضاهای معماری در رابطه با بارو و حصار دفاعی و همینطور فضاهای مسکونی و حیاط سازه مدور تپه مود B کشف شده است.
محمودی نسب ضمن اشاره به این که این ساختار دفاعی بارویی با استفاده از مصالح چینه و خشت هایی با ابعاد ۸×۳۸×۳۸ و ۸×۴۰×۴۰ سانتی متر با ملات گل ساخته شده تصریح کرد: در بعضی قسمت ها هم آواری بودن فضا نشان از تخریب سازه های معماری بر اثر زلزله را نشان داده است.
وی اظهارکرد: در فصل پنجم کاوش محوطه گبری مود با بررسی تصاویر هوایی و با هدف شناسایی ورودی احتمالی سازه مدور محوطه گبری مود B به علت فرورفتگی در بخش شمال شرقی سازه مدور، ترانشه ای با ابعاد ۵ × ۱۰ متر با حضور ۲۱ نفر از دانشجویان ورودی سال ۱۳۹۹ ایجاد و در ادامه روند کاوش دو فاز معماری در این قسمت محوطه شناسایی شد.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی در تشریح دو فاز معماری نمایان شده اظهار داشت: فاز اول در بخش مرکز ترانشه قرار دارد و در ارتباط با دیواری سنگی با ملات گل است و دو رج از آن باقی مانده که با عنایت به داده های فرهنگی در این قسمت، نشان از ساخت این دیوار در قرن هشتم تا دهم هجری را دارد و فاز دوم این ترانشه دوران هخامنشی تا اوایل دوران ساسانی را در بر می گیرد که داده های فرهنگی بخصوص سفال نشان از این بازه زمانی را دارد.
وی با اشاره به اینکه در این فاز علاوه بر شناسایی قسمتی از باروی سازه مدور، فضاهای معماری با مصالح سنگ، خشت، چینه و ملات گل مورد شناسایی قرار گرفت، خاطرنشان کرد: وجود حجم زیادی از آوار سنگی و خشتی در بعضی فضاهای معماری کاوش شده نشان از تخریب بنا در اوایل دوره ساسانی را دارد که احتمالا بر اثر یک حادثه طبیعی (زلزله) این محوطه متروک می شود.
محمودی نسب، یکی از نکات جالب توجه در میان فضاهای معماری و قسمت های آواری ترانشه را شناسایی حجم زیادی از سنگ ساب، هاون سنگی (جهت آرد کردن غلات)، کوبه سنگی، پاشنه در و مشته سنگی و همینطور استخوان حیوانات مختلف همچون گاو، بز، آهو و… دانست که در ارتباط با تغذیه ساکنین محوطه بوده است.
وی اضافه کرد: از لحاظ حجم داده فرهنگی بیش ترین حجم داده این فصل کاوش در ارتباط با سفال است که به دو دسته عمده سفال های بدون نقش و سفال های منقوش با نقش کنده یا با نقوش رنگی قرمز رنگ تقسیم بندی می شوند.
این باستان شناس، سفال های به دست آمده را از لحاظ قدمت، سفال های شاخصی در ارتباط با دوران هخامنشی، اشکانی و ساسانی و شامل گونه سفالینه های معمولی، شیاردار، داغدار، منقوش و زورقی دانست و اظهار نمود: اغلب فرم های سفالی به دست آمده از این کاوش شامل خمره، کاسه و تنگ های کوچک بوده و با این وجود بیش ترین سفال ها از لحاظ قدمت متعلق به دوره اشکانی است.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی اظهار داشت: محوطه گبری مود در دوره اشکانی دارای بیشترین وسعت استقراری بوده و این دوره مهم ترین دوره استقراری تپه است که این مدّعا با کشف نمونه های سفالین منقوش، داغدار و شیاردار که قابل مقایسه با فرهنگ های همجوار بخصوص سیستان بوده، تأیید می شود.
وی ضمن اشاره به این نکته که کشف این نمونه ها گویای ارتباطات گسترده این منطقه با سیستان در دوره اشکانی است، اظهار داشت: بر این اساس استقرار این دوره در اواخر دوره ساسانی متروک شده و وجود محوطه های اسلامی در نزدیکی محوطه گبری مود همچون تپه قلعه کهنه مود، نشان از جابه جایی ساکنین این محوطه پس از این دوران دارد.
محمودی نسب اضافه کرد: تشابه کانی شناسی اجزای تشکیل دهنده سفال ها و خاک های محوطه گبری مود B با کانی های سازنده واحدهای زمین شناسی منطقه نشان داده است که مواد تشکیل دهنده سفال ها از همین منطقه تأمین می شده اند.
وی در انتها با اشاره به اینکه وجود سرباره های کوره سفال پزی در محدوده پنج فصل کاوش انجام شده در محوطه گبری مود و تراکم سرباره در محدوده غربی تپه مود B، نشانگر وجود کوره سفال پزی در این محدوده تاریخی است، اظهار نمود: این محوطه در سال ۱۳۸۱ با شماره ۶۳۶۴ در لیست آثار ملی به ثبت رسیده است.
منبع: بن ایر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب