خطر خروج ژئوپارك جهانی قشم از فهرست ژئوپارك های جهان؛
از هشدارهای فعالین زمین گردشگری تا انكار متولیان
به گزارش بن ایر ایسنا/هرمزگان واگذاری اراضی ساحلی جزیره قشم كه بعضی از آنها در تجاوز با حریم آثار تاریخی و طبیعی ثبت ملی و جهانی همچون گنبد نمكی شده است، این روزها نگرانی فعالین زمین گردشگری را برانگیخته و حتی خطر خروج ژئوپارك جهانی قشم از لیست ژئوپارك های جهان به گوش می رسد.
واگذاری اراضی ساحلی جزیره قشم كه بعضی از آنها در تجاوز با حریم آثار تاریخی و طبیعی ثبت ملی و جهانی شده است بعد از یك سال سرانجام واكنش دستگاه قضا را برانگیخت تا به نحوه این واگذاری ها ورود كند.
مسعود رحمانی ـ رئیس دادگستری شهرستان قشم ـ حدود دو ماه پیش به رسانه ها اطلاع داد كه شورای حفاظت از اراضی در محل دادگستری و با حضور دادستانی و نهادهای متولی همچون سازمان منطقه آزاد و شیلات و منابع طبیعی، اداره ثبت، جهاد كشاورزی و نهادهای دیگر تشكیل شد تا برخی از طرح ها در این اراضی متوقف یا اصلاحاتی در واگذاری ها صورت گیرد.
اراضی واگذارشده بیشتر با هدف راه اندازی اقامتگاه و مركز پرورش میگو و آبزیان دیگر بوده كه طبق اسناد موجود در تعرض با حریم برخی آثار تاریخی و طبیعی همچون خربس، غار نمكدان، جزایر ناز و تالاب پرندگان دوكوهك در سواحل شمالی جزیره قشم است. مناطقی كه بخشی از آنها در محدوده ژئوپارك قشم قرار دارند و تعرض به حریم آنها اعتراض جوامع محلی و فعالان میراث فرهنگی و گردشگری قشم بعنوان ذی نفعان ژئوپارك را برانگیخته است.
سرپرستی مدیریت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم ۲۲ آذرماه سالجاری در گفتگو با ایسنا بیان می كند: اقدامات خوبی برای آماده سازی ژئوپارك انجام شده و فقط بخشی از كارهای عمرانی و زیرساختی مانده كه در این چند ماه انجام می شود تا به آن حجم از انتظار یونسكو برسیم.
علی رضا امری كاظمی درعین حال به واگذاری اراضی در جزیره قشم اشاره می كند و می گوید: فهرستی تهیه شده كه نشان داده است ۱۵ مورد از این واگذاری ها كه البته هنوز اجرایی نشده در محدوده ژئوسایت ها قرار دارد. هر یك از این پروژه ها با ژئوپارك تداخل پیدا كند حكم اخطار و كارت زرد یونسكو را دارد.
امری كاظمی، در پاسخ به پرسش ایسنا درباره این كه ژئوپارك قشم در چه شرایطی كارت قرمز می گیرد و از شبكه ژئوپارك های جهانی یونسكو اخراج می شود؟ اظهار می كند: دغدغه اصلی ما از یك سال پیش واگذاری زمین های در قلمرو ژئوپارك است. این واگذاری ها معمولاً به دو صورت انجام می شود؛ یا از راه سازمان منطقه آزاد قشم با طی روال مشخص اداری است كه در این صورت از اداره ژئوپارك و معاونت ها و مدیریت های مربوطه استعلام می شود تا اگر تعارضی با ژئوسایت ها داشته باشد اصلاحات و اقدامات لازم صورت گیرد.
وی ادامه می دهد: مشكل اصلی در نحوه دیگر واگذاری ها است كه خارج از اختیارات سازمان منطقه آزاد قشم و توسط استان هرمزگان و عمدتاً هم جهاد كشاورزی استان بعنوان متولی شیلات انجام می شود. زمین های زیادی از محدوده ژئوپارك، محیط زیست و میراث فرهنگی بدون استعلام راسا واگذارشده كه كاربری تعریف شده برای آنها مزارع پرورش میگو بوده است. مساحت این اراضی زیاد است و تغییری كه روی چشم انداز بوجود می آورد بسیار چشمگیر است، اتفاقی هم كه در آن منطقه رخ می دهد برگشت ناپذیر است، یعنی اگر روزی پشیمان شوند دیگر نمی توان جبران و یا اصلاح كرد. نگرانی اصلی ما همین است.
امری كاظمی اضافه می كند: البته چند مرحله سازمان منطقه آزاد قشم با مسؤلان مربوطه در استان هرمزگان نشست های مشترك داشته و تفاهم نامه هایی را امضا كرده اند كه هرگونه واگذاری با اطلاع این سازمان باشد و واگذاری های قبلی هم توسط همین سازمان بازبینی شود تا اگر تداخلی با فعالیتهای سازمان بخصوص ژئوپارك، محیط زیست و میراث فرهنگی دارد تجدیدنظر صورت گیرد، ولی آنها تابحال به توافق ها وفادار نبوده اند. امیدواریم توافقی كه بین رئیس امور اراضی كشور و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم به امضا رسید روی تصمیم گیری ها و اقدامات استان هرمزگان در جزیره قشم اثر بگذارد.
عضو هیئت ارزیابان رسمی ژئوپارك جهانی یونسكو در پاسخ به این پرسش كه اراضی واگذارشده و پروژه های انجام شده در آنها در صورت تجدیدنظر و اصلاح چقدر امكان عقب گرد دارند؟ می گوید: واگذاری ها دودسته است؛ یكسری عملیاتی شده و بعضی هنوز حالت فیزیكی پیدا نكرده است و شكل اسنادی دارد. خوشبختانه آن هایی كه عملیاتی شده در نقاط حیاتی ژئوسایت های قشم نبوده است، مگر این كه اقدامات جدیدی بدون اطلاع ما انجام شده باشد. امیدواریم پروژه ای در محدوده ژئوسایت ها اجرا نشود و طرح های موجود ابطال و یا به دیگر نقاط جزیره كه مشكلی ندارد، انتقال داده شود.
با حال امری كاظمی بیان می كند: نگرانی خاصی از این نظر نداریم اما اگر سازمان منطقه آزاد قشم حمایت نكند امكان دارد ژئوپارك به خطر افتد كه خوشبختانه مدیرعامل این سازمان تاكنون حمایت ۱۰۰در صد از ژئوپارك قشم داشته است.
حال اما ظاهراً این مورد در حال رنگ و بوی عملی شدن گرفته و فعالان میراث فرهنگی و طبیعت شناسان را نگران كرده است.
یك كارشناس زمین شناسی و زمین گردشگری، مدرس دانشگاه و مدیرعامل موسسه میراث زمین شناختی خاورمیانه در گفتگو با ایسنا، در مورد ساخت یك مزرعه پرورش میگو در حریم ژئوپارك جهانی قشم اظهار نمود: تردید دارم صدور مجوزهای این كار كارشناسی شده باشد، چونكه در مناطقی كه ثبت ملی می شوند اصلاً اجازه چنین كاری داده نمی گردد و در تعجب هستم كه چرا كارشناسان میراث نتوانسته اند در این حوزه كاری از پیش ببرند.
كیمیا سادات عجایبی در مورد علل كارشناسی نبودن مجوز مزرعه پرورش میگو در حریم ژئوپارك جهانی قشم، اضافه كرد: نخستین مانعی كه باید جلوی كار كارشناسی را می گرفت ثبت ملی بود، دوم اینكه ما طولانی ترین غار نمكی جهان را در این گنبد نمكی داریم، با كوچك ترین صدمه ای كه به آن وارد شود ركورد آن شكسته می شود كه البته خیلی ها می گویند این چیزها اصلاً برای ما اهمیت ندارد.
وی عنوان كرد: با صحبتی كه با كارشناسان محلی داشتم در صورت راه اندازی این مزرعه صدمه های بزرگی به محیط اطراف خود وارد می كند؛ فاضلاب آن وارد منطقه گردشگری ژئوپارك قشم و منطقه آزاد می شود، بوی بد آن هم روستای كانی و سكنه آنرا تحت تاثیر قرار می دهد و چه بسا سبب مهاجرت آنها از روستای كانی شود. اگر قرار بود به توسعه پایدار فكر شود باید این مسائل در نظر گرفته می شد، این ها همه به مفهوم توسعه ناپایدار است و نه توسعه پایدار!
این مدرس دانشگاه و كارشناس زمین شناسی تصریح كرد: اصلاً مشخص نیست افرادی كه این مجوزها را صادر كرده اند می دانسته اند این منطقه ژئوپارك جهانی است یا خیر! تا جایی كه من اطلاع دارم سازمان منطقه آزاد با بررسی و استعلام از دفتر ژئوپارك مناطقی را برای پرورش میگو مشخص كرده و این به این مفهوم است كه با كل این سیستم راه اندازی مزارع پرورش میگو مخالفتی وجود ندارد اما مكان یابی كه صورت گرفته نادرست است.
عجایبی بیان نمود: وقتی جایی ثبت ملی می شود یعنی در كشور منحصربه فرد است و این مساله درك نشده كه این منطقه تاریخ ۵۰۰ میلیون ساله دارد. نمی دانم این آقایان چه تصوری از سن خود و بهره برداری مالی از این پروژه دارند كه ۵۰۰ میلیون سال به چشمشان نمی آید و خراب شدنش برایشان مهم نیست؛ البته مدیرعامل منطقه آزاد قشم و همكارانش هم شدیداً مخالف و پیگیر این مساله بودند اما تابحال مخالفت ها به نتیجه ای نرسیده است.
وی اظهار نمود: نمونه مشابه اعتراضات فعالین محیط زیست و گردشگری به فعالیتهای مخرب را در ساحل بندر مقام هم داشتیم كه در آن زمان من تاكید داشتم باید به فكر جزیره قشم هم باشیم؛ كمپینی كه راه افتاد از این پروژه جلوگیری كرد البته امكان دارد جمعه صبحی چشم باز نماییم ببینیم آنجا تبدیل به سایت پرورش میگو شده است.
مدیرعامل موسسه میراث زمین شناختی خاورمیانه اضافه كرد: هم اكنون به علت مطالبه مردم پروژه ساحل مقام متوقف شده و امیدوارم خواسته مردم و فعالین در مورد ژئوپارك هم به نتیجه برسد چونكه موقعیت بسیار حساس تری داشته و در معرض رصدهای بین المللی و جهانی است.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان كرد: در آینده ای نزدیك مقرر است كه ارزیاب های ژئوپارك برای رسد ژئوپارك قشم وارد ایران شوند، باید تلاش شود با آرامش بیشتری این مساله پیش رود اگر حساسیت جهانی روی این مورد ایجاد شود از فهرست جهانی خارج می شویم و حتی نمی دانم این مساله به غیر از مدیران منطقه آزاد و ژئوپارك قشم كه كاملاً نسبت به این مورد توجیه هستند، برای سایر مسئولین اهمیتی دارد یا خیر!
عجایبی بیان نمود: امیدوارم افرادی كه این پروژه را شروع كرده اند به غیراز سرمایه گذاری و سود مالی خود به چیزهای دیگر هم فكر كنند، چونكه مردم محلی هم از این مساله راضی نیستند.
وی تصریح كرد: دریاچه ارومیه را تصور كنید كه هم اكنون در آن نمك تشكیل می شود، ۵۰۰ میلیون سال پیش این شرایط و خصوصیت ها در حوزه زاگرس بوده و بعدازآن لایه های رسوبات وارد حوزه آبی شده و با فشارهایی كه از سنگ های اطراف وارد می شود و شكستگی هایی كه در پوسته زمین وجود داشته این نمك ها در بعضی مناطق خاص به صورت سیال جریان پیداكرده، بالاآمده و روی سطح زمین قرارگرفته اند و همینطور قطعات و سنگ های لایه های پایین تر را هم با خود به سطح زمین آورده اند.
مدیرعامل موسسه میراث زمین شناختی خاورمیانه عنوان كرد: حالا اطلاعات ۵۰۰ میلیون سال پیش را در كنار سن جزیره قشم كه تقریباً مربوط به ۵۰ میلیون سال پیش است داریم، این مساله یك پدیده منحصربه فرد زمین شناسی است، در دنیا اگر چنین پدیده ای را داشته باشند كه یك ركورد جهانی هم در درونش باشد آنرا روی چشمشان می گذارند، از آن مراقبت و حفاظت كرده و بعنوان درآمد گردشگری استفاده می نمایند.
عجایبی با اشاره به اینكه مسؤلان منطقه آزاد قشم نسبت به این مورد آگاه هستند و حساسیت های آنرا درك كرده اند و اگر حمایت های آنان نبود حالا موفق به ورود مجدد به شبكه جهانی نمی شدیم، افزود: ثبت جهانی كه همكاران ما سال های سال زحمت كشیدند با خون دل و شب بیداری با فرازوفرودها و یك شكست خارج شدن از شبكه جهانی و بدنامی جهانی توانستند باردیگر آنرا به شبكه جهانی بازگردانند؛ الآن همه این تلاش ها با یك كار غیراصولی و فكر كردن به سود شخصی زیر سؤال می رود.
وی با تاكید بر اینكه مشخص نیست در تاریخچه زمین شناسی، كی چنین اتفاقی باردیگر در كل كشور بیفتد، اضافه كرد: ما هنوز یاد نگرفته ایم چنین پدیده هایی تنها با حفاظت و وارد نشدن به حریمشان می توانند سال های سال نسل به نسل برای ما درآمد داشته باشند.
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در همین خصوص در گفتگو با ایسنا، اضافه كرد: سازمان منطقه آزاد قشم خود سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مجزایی دارد.
رضا برومند با اشاره به اینكه مجوز مزارع پرورش میگو بر عهده اداره كل شیلات استان هرمزگان است، تصریح كرد: درصورتی كه از جانب دستگاه قضایی خواسته شود و اختلافی باشد بعنوان كارشناس جهت بررسی ورود می نماییم.
وی با اشاره به اینكه اطلاعات بنده در این خصوص تنها به مطالب عرضه شده در فضای مجازی است، افزود: در این حوزه باید دستگاه صادركننده مجوز پاسخگو باشد و بررسی شود چگونه به این طرح اجازه اجرا داده شده است.
مدیركل حفاظت محیط زیست هرمزگان در این خصوص به ایسنا، گفت: این پروژه بررسی كارشناسی و ارزیابی زیست محیطی صورت گرفته است.
حبیب مسیحی تازیانی با اشاره به اینكه این طرح در محدوده ژئوپارك قرار دارد یا خیر در اختیار محیط زیست نیست، خاطرنشان كرد: منطقه آزاد قشم با مجموعه ای كه می خواهد زمین را واگذار كند باید در ارتباط باشد.
وی با اشاره به اینكه چنین موضوعی در قوانین محیط زیست ذكر نشده است، تصریح كرد: زمانی باید این مورد در نظر گرفته می شود كه محدوده ژئوپارك به محیط زیست اعلام گردد و بر اساس آن تصمیم گرفته شود.
این مقام مسئول افزود: این طرح از محدوده محیط زیست، حریم دریا و روستاها فاصله كافی داشته و تمامی موارد رعایت شده است.
مسیحی تازیانی با اشاره به اینكه اگر ژئوپارك در حوزه میراث فرهنگی قرار دارد باید دستگاه متولی اش پاسخگو باشد، اظهار نمود: متولی زمین باید پیش از اعطا مجوز مطالبه گری می كرد و واگذاركننده هم تمامی موارد را رعایت كند.
وی با اشاره به اینكه سازمان جهاد كشاورزی بخشی به نام امور اراضی دارد و آنها زمین را واگذار می كنند، افزود: بطور حتم باید در كمیسیون ماده ۲ جهاد كشاورزی و منطقه آزاد قشم مطرح و زمین واگذار شود.
مدیركل حفاظت محیط زیست هرمزگان افزود: تمامی استعلاماتی كه به محیط زیست وارد می شود یك نسخه آن به منطقه آزاد قشم رونوشت می زنیم تا مشكلی پیش نیاید.
حدود بیست مورد استعلام گرفته شده است/شیلات هرمزگان با تخریب محیط زیست و یا خسارت به اراضی به شدت مخالف است
رئیس اداره توسعه میگوی اداره كل شیلات هرمزگان در گفتگو با ایسنا، با اشاره به شبهات مطرح شده در ارتباط با صدمه های احتمالی پرورش میگو به گنبد نمكدان در قشم اظهار نمود: خوشبختانه برای هر واگذاری حدود بیست مورد استعلام از دستگاه های ذی ربط گرفته می شود كه در این مورد هم همه چیز بر مبنای قانون و مقررات لازم بوده است.
علی اكبر مجاز با اشاره به اینكه با عنایت به فشار بر ذخایر آبزیان در منابع طبیعی و همینطور سیاست های سازمان شیلات ایران مبنی رونق تولید، صنعت تكثیر و پرورش میگو یكی از راهكارهای مناسب و عملیاتی در این عرصه بوده است اضافه كرد: خوشبختانه صنعت آبزی پروری اشتغال زایی خوبی را در استان هرمزگان بخصوص برای بومیان استان به وجود آورده است.
وی خاطرنشان كرد: بدون شك شیلات هرمزگان و مجموعه بهره برداران شیلات هم با تخریب محیط زیست و یا خسارت به اراضی به شدت مخالف بوده و خواستار حفاظت از اراضی و محیط زیست هستند.
این مقام مسئول با اشاره به اینكه بدیهی است اعلام بلامانع بودن این اداره كل صرفاً به لحاظ فنی و راه اندازی مزرعه پرورش میگو در عرصه مورد تقاضا با نقاط UTM مشخص بوده و نافی ضوابط و چارچوب های قانونی و حدود و حریم سایر دستگاه های ذی ربط نیست، خاطرنشان كرد: حتی بر مبنای آئین نامه های صدور مجوزها متقاضی را ملزم می كند كلیه استعلام های مندرج در آئین نامه از سایر ادارات و دستگاه ها و بر مبنای ضوابط مرتبط توسط متقاضی دریافت و ضمیمه پرونده شود.
مجاز با اشاره به اینكه برپایه قانون نظام جامع دام پروری، مجوزها فقط توسط سازمان نظام مهندسی كشاورزی و منابع طبیعی و سازمان نظام دامپزشكی استان صادر می شود؛ اظهار داشت: استعلام های چندگانه از سازمان های مختلف همچون منابع طبیعی، محیط زیست، آب منطقه ای، راه و شهرسازی، بنیاد مسكن، حمل و نقل جاده ای، آب، برق، گاز، میراث فرهنگی و... توسط متقاضیان دریافت و در كمیسیون ماده ۲ امور اراضی جهاد كشاورزی بررسی و در صورت واجد شرایط بودن و موافقت دستگاه ها، اراضی واگذار می شود.
رئیس اداره توسعه میگوی اداره كل شیلات هرمزگان با اشاره به اینكه فاصله بین غار نمكدان تا مزرعه مطرح شده حدود شش كیلومتر است، تصریح كرد: شیلات هرمزگان تنها امكان سنجی فعالیت شیلاتی (پرورش میگو، تكثیر میگو و... ) را بررسی می كند و ادامه روند صدور مجوزهای لازم در دیگر دستگاه های اجرایی صورت می پذیرد.
به گزارش بن ایر به نقل از ایسنا، حال باید دید چه سرنوشتی برای ژئوپارك قشم كه یكی از ژئوپارك های منحصر بفرد منطقه و جهان است، می توان متصور بود و آیا سازه های مكانیكی بر پیكره آثار طبیعی سبب خروج آن از لیست جهانی می شود یا با ورود متولیان شاهد پیشگیری از این اقدام خواهیم بود؟!
منبع: بن ایر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب