پارادوكس هایی كه بناهای تاریخی را به چالش می كشند
وارث آوار عالی قاپو كیست؟
بن ایر: نگرانی ها تمامی ندارند؛ دلهره هایی كه هر بار با شنیدن خبری از نوع یك اتفاق پرهجمه در بناهای تاریخی ایجاد می شوند. چه خبری درباره حضور بیش از اندازه گردشگران در یك بنای تاریخی باشد و چه احتمال عبور مترو از زیر میدان نقش جهان یا خبرِ برگزاری كنسرتی بدون مخاطب و در چارچوب پخش زنده در اینستاگرام. هر كدام به تنهایی برای تاریخِ كشور یك هشداردهنده اند؛ هشداری كه از سال ها قبل تا امروز همه بناهای تاریخی به دوش می كشند، بدون هیچ یاریگری.
به گزارش بن ایر به نقل از ایسنا، کرونا و رعایتِ درخواست ها برای فاصله گذاری اجتماعی در طول دست کم دو ماه گذشته، یک طرف داستانِ لایوِ اینستاگرامی است که متولیانی شهری اصفهان برای هفته فرهنگی اصفهان و روز ملی خلیج فارس برگزار کردند، اما طرف دیگرِ داستان در شرایطی که متولیان نخست تلاش کردند با انتشار فیلمی همه چیز را عالی و به نفع «عالی قاپو»یِ میدانِ نقش جهان نشان دهند، به انتخاب مکان برمی گردد؛ انتخابی که قبل از این هم دیگر بناهای تاریخی اصفهان مانند «چهل ستون» را هدف قرار داده بود و البته هر کدام از این انتخاب ها به چه بهایی؟
عالی قاپوی تاریخی تازه مرمت شده ای که حتی در زمانِ مرمت نیز با اعتراضِ کارشناسان همراه بود!
روزبه نعمت الهی ـ خواننده ـ در همان فیلم چند دقیقه ای تاکیدش را بر این می گذارد که علاوه بر اجرای متفاوت در چنین فضای خاصی، «سعی کردیم صدا و اجرا را به خداقل برسانیم تا به بنای تاریخی صدمه ای وارد نشود».
از طرف دیگر هادی الهیاری ـ مدیر اجرایی پایگاه میراث فرهنگی نقش جهان ـ تاکید دارد که «از آوردن سن و جعبه های بزرگ و ابزاری که به بنا لطمه وارد میکند خودداری کردیم و هفت نفر از پرسنل میراث فرهنگی تا اختتام کار در بنا مستقر بودند. نور و صدا را با متخصص هماهنگ کردیم و اهتمام داشتیم تا لطمه به بنای عالی قاپو نرسد.»
علیرضا روحانی ـ معاون فرهنگی سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری اصفهان ـ که دبیری برگزاری هفته فرهنگی اصفهان را نیز بر عهده داشت، در همان فیلم بیان می کند که «تمام صداهایی که در این برنامه بود کاملا کنترل شده بود، مستقیما خروجی صدا روی دوربین و پخش منتشر می شد تا هیچ صدمه ای به این بنا وارد نشود و آنرا تهدید نکند.»
اما همین اقدامات و فیلمی که از برگزاری آن کنسرت بدون تماشاگر در چند رسانه پخش شده، نورپردازی، مستقر شدن چند غرفه صنایع دستی و حضور برخی از افراد بعنوان مدعو در این لایو و روی ایوانی که چند استادکار قدیمی اصفهان با شنیدن مکانِ برگزاری اش آه از نهادشان برآمد، چه میزان می تواند روی این بنای تاریخی و باارزش اصفهان تاثیر بگذارد؟
چرا از فضاهای بازتر برای این اجراها بهره نمی برند؟
مهدی جعفری نوگورانی ـ مرمتگر تجربی بناهای تاریخی اصفهان و دانش آموخته معماری در مقطع کارشناسی ـ در گفت و گو با ایسنا چند مثال در احتمال وارد شدن لطمه به بنایی مانند عالی قاپو می آورد.
او اصل ماجرا را به صدا و پارادوکس هایی مربوط می داند که در زمان برگزاری چنین اجراهایی روی صدای خواننده انجام می شود و یکی از اولین تاثیرات را روی بناهای تاریخی می گذارد و ادامه می دهد: جایی مانند تالار موسیقی کاخ عالی قاپو که «تنگ بُری» های مخصوص برای گرفتن صدا در زمان اجرای موسیقی روی آن کار شده است، مخصوص این کار ساخته شده بود، هر چند نوع آلاتی که در آن زمان استفاده می شده با آلات امروزی برای نواخت موسیقی بسیار متفاوت هستند.
وی اما این تزیینات را یکی از نقاط حساس کاخ عالی قاپو می داند که در صورت برخورد لرزش صداهایی مانند اکو می تواند به ایجاد ترک و ریزشِ گچ بری ها و در نهایت هزینه ی کلانی که باید برای مرمت آن پرداخت کرد، منجر شود.
این فعال میراث فرهنگی اصفهان با تاکید بر این که اصفهان فضاهای زیادی برای اجرای چنین برنامه هایی در اختیار دارد، بیان می کند: اگر متولیان شهری اصفهان دنبال زیبایی هستند، فضاهای زیادی چنین هارمونی را می توانند ایجاد کنند، اگر قصدشان دور ماندن از مردم و ایجاد فاصله اجتماعی بود، حتی می توانند روی یکی از قسمت های بام میدان امام اصفهان این برنامه را برگزار کنند که اساسا تصاویر زیبایی هم از اصفهان هم برای بینندگان پخش زنده اینستاگرام به دنبال داشت. بنظر می رسد این کار به جز یک حرکت نمادین برای میراث فرهنگی و هزینه و لطمه رساندن به بنا، چیزِ دیگری به دنبال نداشته است.
جعفری، حتی از یک سو به جلوگیری از حضور بیش از اندازه گردشگران در زمان های پیک سفر به طبقات بالایی کاخ عالی قاپو بعنوان یک اقدام درست از طرف میراث فرهنگی اشاره می کند و از طرف دیگر به حضور تیم برگزارکننده اجرا حتی با کمترین آلات موسیقی و از طرف دیگر تعداد نسبی افراد برای برگزاری این اجرا اشاره دارد.
رطوبت دمای بدن افراد هم به تزیینات بناهای تاریخی لطمه وارد می زند
او توضیح می دهد: در زمان حضورِ تعداد زیادی از افراد در یک فضای تاریخی به خصوص در فضایی که در طول تاریخ در زمان مناسب خود استواری بخشی و پاک سازی نشده است، به جز هجمه ی افراد، رطوبتِ دم و بازدم و دمای بدن افراد می تواند روی بنای تاریخی اثرگذار باشد.
وی اما با اشاره به این که معمولا لطمه هایی که در چنین زمان هایی به یک بنای تاریخی وارد می شود، در همان لحظه به چشم دیده نمی شوند، ادامه می دهد: احتمال دارد پشت برخی گچ بری ها و نقاشی ها موریانه زده یا رطوبت موجب طبله شده باشد؛ بدین سبب فقط منتظر کوچکترین لرزش صوتی یا رطوبت مجدد هستند تا ریزش کنند.
این رئیس هیات مدیره بنیاد آریا (انجمن میراث فرهنگی و گردشگری) با تاکید بر این که شاید برگزاری یک کنسرت بدون استفاده از بلندگو هم زیاد لطمه رسان نباشد، اما ادامه دار بودن این اقدامات به مرور ریز ترک ها را به ترک های بزرگتر تبدیل می کند، اضافه می کند: در بنایی تاریخی و فرسوده مانند عالی قاپو احیانا کوچکترین سروصدا نیز بوسیله ارتعاشاتِ فیزیکی وارد شده به بنا می تواند مخاطره آمیز باشد.
جعفری با اشاره به انتقادهایی که در زمان مرمتِ عالی قاپو توسط کارشناسان مختلف مطرح شده بود، می افزاید: رنگ گذاری ها، نقاشی های سقف ایوان روی چوب ها و اقدامات دیگری که بسیار عجولانه انجام شده بود هشدارهای زیادی را در همان زمان به دنبال داشت.
تُنگ بری تالار موسیقی در کاخ عالی قاپو
منبع: بن ایر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب